Czechy

 Flaga
Godło Republika Czeska

Česká Republika

obszar: 78 866 km2

ludność: 10 578 820 (I 2017)

stolica: Praga

ludność: 1 280 508 (I 2017)

Język urzędowy: czeski

Święto narodowe: 28 X - rocznica proklamowania niepodległości (1918)

Jednostka monetarna: 1 korona czeska (CZK) = 100 halerzy

Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, UE, NATO, IMF(MFW), WTO, CEFTA, WHO, ISE, OECD

Europa  Polska  Albania  Andora  Austria   Belgia  Białoruś  Bośnia i Hercegowina  Bułgaria  Chorwacja  Czarnogóra  Czechy  Dania  Estonia  Finlandia  Francja  Gibraltar  Grecja  Guernsey  Hiszpania  Holandia  Irlandia  Irlandia Północna  Islandia  Jersey  Kosowo  Liechtenstein  Litwa  Luksemburg  Łotwa  Macedonia  Malta  Mołdawia  Monako  Niemcy  Norwegia  Portugalia  Rosja  Rumunia  San Marino  Serbia  Słowacja  Słowenia  Szwajcaria  Szwecja  Ukraina  Watykan  Węgry  Wielka Brytania  Włochy  Wyspa Man  Wyspy Owcze Pozostałe kontynenty

• Afryka
• Ameryka
• Azja
• Oceania

Ustrój

Od 1 I 1993 r. niepodległa republika. Poprzednio wchodziła w skład Czeskiej i Słowackiej Republiki Federacyjnej.
Zgodnie z konstytucją z 16 XII 1992 r. (weszła w życie 1 I 1993 r.), ostatnio modyfikowaną 13 II 2013 r., głową państwa jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na 5 lat (maksymalnie na 2 kadencje). Pierwsze wybory prezydenckie wg nowych zasad odbyły się w I 2013 r.
Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu, wybieranego w wyborach powszechnych, składającego się z 200-osobowej Izby Poselskiej i 81-osobowego Senatu. Kadencja Izby Poselskiej trwa 4 lata, a Senatu - 6 lat, z tym że co 2 lata odnawiana jest 1/3 jego składu.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd z premierem na czele, powoływany przez prezydenta i odpowiedzialny przed Izbą Poselską.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 13 okręgów i miasto stołeczne Praga.

Głowa państwa

prezydent - Miloš ZEMAN /SPOZ/ /od 8 III 2013, reelekcja 2018/

poprzedni prezydent - Václav KLAUS /ODS/ /7 III 2003 - 8 III 2013/

Rząd

utworzony 27 VI 2018 r., stan po zmianach z 18 VII 2018 r.

premier - Andrej BABIŠ /ANO 2011/
I wicepremier oraz min. spraw wewnętrznych i p.o. min. spraw zagranicznych - Jan HAMÁČEK /ČSSD/  
wicepremier oraz min. ochrony środowiska - Richard BRABEC /ANO 2011/
ministrowie:
obrony - Lubomír METNAR   
finansów - Alena SCHILLEROVÁ /kob./
zdrowia - Adam VOJTĚCH
pracy i spraw społecznych - Jana MALÁČOVÁ /kob./  
przemysłu i handlu - Marta NOVÁKOVÁ /kob./
sprawiedliwości - Jan KNĚŽÍNEK  
oświaty, ds. młodzieży i sportu - Robert PLAGA  
transportu - Dan ŤOK
ds. rozwoju regionalnego - Klára DOSTÁLOVÁ /kob./
rolnictwa - Miroslav TOMAN   
kultury - Antonín STANĚK

*

poprzedni premier - Andrej BABIŠ /ANO 2011/ /13 XII 2017 - 27 VI 2018/

Parlament Izba Poselska /Poslanecka Sněmovna/

przewodniczący - Radek VONDRÁČEK /ANO 2011/

Podział mandatów po wyborach z 20-21 października 2017 r.: ANO 2011 78, ODS 25, Piráti 22, SPD 22,  KSČM 15,  ČSSD 15, KDU-ČSL 10, TOP 09 7,  STAN 6. Razem 200.

Senat /Senát/

przewodniczący - Milan ŠTĚCH /ČSSD/ /18 X 2014 - 18 X 2020/

Podział mandatów po wyborach częściowych z 7-8 i 14-15 października 2016 r.: ČSSD 25, KDU-ČSL i niezależni 15, STAN 10, ODS 9, ANO 2011 i S 8, niezależni 14. Razem 81.

Partie ANO 2011 - partia polityczna utworzona 11 maja 2012 r, na bazie ruchu politycznego Akcja Niezadowolonych Obywateli /Akce Nespokojených Občanu - ANO, zał. 2011/; przewodn.: Andrej BABIŠ.

Obywatelska Partia Demokratyczna /Občanská Demokratická Strana - ODS/ - utworzona 21 kwietnia 1991 r. po ostatecznym rozłamie w Forum Obywatelskim /OF/; od 23 lutego 1991 r. działała jako jedna z jego frakcji; 31 marca 1996 r. połączyła się z Partią Chrześcijańsko-Demokratyczną /Křestanskodemokratická Strana - KDS; zał. 1990/; przewodn.: Petr FIALA.

Czeska Partia Piratów /Česká Pirátská Strana - Piráti/ - utworzona 17 czerca 2009 r.; przewodn.: Ivan BARTOŠ.

Wolność i Bezpośrednia Demokracja /Svoboda a Přímá Demokracie - SPD/ - partia eurosceptyczna, utworzona 2 maja 2015 r. w wyniku rozłamu w partii Świt Bezpośredniej Demokracji; przewodn.: Tomio OKAMURA.

Komunistyczna Partia Czech i Moraw /Komunistická Strana Čech a Moravy - KSČM/ - utworzona w marcu 1990 r.; do 28 sierpnia 1991 r. wchodziła na zasadzie federacji, wraz z Partią Lewicy Demokratycznej, w skład Komunistycznej Partii Czechosłowacji /Komunistická Strana Československa - KSČS; zał. 14 V 1921/, a następnie do grudnia 1991 r. w skład Federacji Komunistycznej Partii Czech i Moraw oraz Partii Lewicy Demokratycznej /Federace KSČM a SDL/; przewodn.: Vojtěch FILIP.

Czeska Partia Socjaldemokratyczna /Česka Strana Socialné Demokratická - ČSSD/ - utworzona w 1878 r.; reaktywowana w listopadzie 1989 r. pn. Czechosłowacka Socjaldemokracja; obecną nazwę przyjęła w 1993 r.; przewodn.: Jan HAMÁČEK.

Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna - Czechosłowacka Partia Ludowa /Křestanska a Demokratická Unie - Československa Strana Lidová - KDU-ČSL/ - utworzona w 1992 r. z połączenia Unii Chrześcijańsko-Demokratycznej /zarej. 24 VI 1991/ i Czechosłowackiej Partii Ludowej /zał. 1948 po reorganizacji partii działającej pod tą samą nazwą od 1918 r./; poprzednio obie partie tworzyły koalicję wyborczą; przewodn.: Pavel BĚLOBRÁDEK.

Tradycja Odpowiedzialność Prosperity 09 /Tradice Odpovědnost Prosperita 09 - TOP 09/ - partia utworzona 26 czerwca 2009 r.; honorowy przewodn.: Karel SCHWARZENBERG; przewodn.: Jiří POSPÍŠIL.

Burmistrzowie i Niezależni /Starostové a Nezávislí - STAN/ – ugrupowanie polityczne skupiające czeskich samorządowców, ściśle współpracuje z centroprawicową partią TOP 09, utworzone w 2004 r. pn. Niezależni Burmistrzowie dla Regionu /Nezávislí Starostové pro Kraj/, od 2009 działa jako siła polityczna; przewodn.: Petr GAZDÍK.

Świt-Narodowa Koalicja /Úsvit-Narodni Koalice/ - ruch polityczny utworzony 13 czerwca 2013 r., do sierpnia 2015 r. nosił nazwę Świt Bezpośredniej Demokracji /Úsvit Přimé Demokracie - UPD/; przewodn.: Miroslav LIDINSKÝ.

Partia Zielonych /Strana Zelených - SZ/ - utworzona 9 grudnia 1989 r.; zarejestrowana 3 lutego 1990 r.; przewodn.: Petr ŠTĚPÁNEK.

Północni Czesi /Severočeši.cs - S/ - ruch polityczny utworzony 14 kwietnia 2008 r.; przewodn.: Bronislav SCHWARZ.

Czeska Suwerenność /Česká Suverenita - ČS/ - partia utworzona w wyniku przekształcenia się sojuszu wyborczego Suwerenność /Suverenita - blok Jany Bobošikové; zał. 2010/; przewodn.: Jana VOLFOVÁ /kob./.

Morawianie /Moravané - M/ - partia utworzona w 2005 r. w wyniku połączenia Morawskiej Partii Demokratycznej /Moravska Demokratická Strana - MDS, zał. 1997/ i Morawsko-Śląskiego Związku Samorządowego; przewodn.: Pavel DOHNAL.

Stowarzyszenie Niezależnych Kandydatów - Europejscy Demokraci /Sdruzeni Nezavislých Kandidatu - Evropšti Demokraté - SNK ED/ partia utworzona 28 stycznia 2006 r. w wyniku połączenia Stowarzyszenia Niezależnych Kandydatów /SNK/ i partii Europejscy Demokraci /ED, zał. VI 2002 r./; przewodn.: Zdeňka MARKOVÁ /kob./.

Narodowi Socjaliści - Lewica 21 Wieku /Národni Socialisté - Levice 21. Stoleti - NS-LEV 21/ - partia zarejestrowana 7 listopada 2011 r.; przewodn.: Petr MICHEK.
Partia Praw Obywateli–Zemanowcy /Strana Práv Občanu-Zemanovci - SPOZ/ - partia utworzona w 2009 r. na bazie obywatelskiego stowarzyszenia Przyjaciele Milosza Zemana; w 2010 r. przyjęła nazwę Partia Praw Obywateli–Zemanowcy /Strana Práv Občanu-Zemanovci;  następnie w 2013 r. zmieniła nazwę na Partia Praw Obywateli /Strana Práv Občanu - SPO/; od 28 marca 2018 r. powróciła do pierwotnej nazwy; honorowy przewodn.: Miloš ZEMAN; przewodn.: Lubomír NEČAS.

Partia Wolnych Obywateli /Strana Svobodných Občanů - Svobodní/ - partia eurosceptyczna, utworzona 14 lutego 2009 r.; przewodn.: Tomáš PAJONK.


Związki zawodowe

Czesko-Morawska Konfederacja Związków Zawodowych /Českomoravska Konfederace Odborových Svazů - ČMKOS/ - założona w listopadzie 1992 r. w wyniku podziału Czeskiej i Słowackiej Konfederacji Związków Zawodowych /Česka a Slovenska Konfederace Odborových Svazů - ČSKOS/, utworzonej 3 III 1990 r. zamiast Rewolucyjnego Ruchu Związkowego /Revolučni Odborove Hnuti - ROH, zał. 1945/; do 1998 r. nosiła nazwę Czesko-Morawska Izba Związków Zawodowych /Českomoravska Komora Odborových Svazů - ČMKOS/; liczy 772 000 członków skupionych w 32 federacjach związkowych; przewodn.: Josef STŘEDULA.

  Prasa Dzienniki

Aha! - tabloid, Praga, zał. 1 X 2004.

Blesk - tabloid, Praga, zał. 14 IV 1991.

Česke a Moravskoslezské Zemědělské Noviny - prasa rolnicza, Praga, zał. 1991.

Deník - popularny, Praga, zał. 2006.

Halo Noviny - dziennik, Praga, zał. 1991.

Hospodařske Noviny - ogólnoinformacyjny i gospodarczy dziennik niezależny, Praga, zał. IV 1957; do 21 V 1990 r. ukazywał się jako tygodnik ekonomiczny.

Lidové Noviny - niezależny, zał. 1893 w Brnie, wznowiony 1988, Praga, jako miesięcznik kół dysydenckich ukazujący się nielegalnie; do 1 IV 1990 wychodził dwa razy w tygodniu.

Mlada Fronta Dnes - niezależny, Praga, zał. 9 V 1945 jako gazeta młodzieżowa; do 1990 r. nosił nazwę "Mlada Fronta".

Právo - niezależny od I 1991; poprzednio organ centralny KP Czechosłowacji; do 18 IX 1995 nosił tytuł "Rude Pravo", Praga, zał. 21 IX 1920.

Czasopisma

Katolický Týdeník - tygodnik katolicki, Praga, zał. 1990.

Mlady Svět - ilustrowany tygodnik dla młodzieży, Praga, zał. 1959.

Obrana Lidu - tygodnik wyd. przez Ministerstwo Obrony, Praga.

Odborář - dwutygodnik związków zawodowych, Praga, zał. 1 X 1948.

Prague Post - tygodnik polityczno-gospodarczo-kulturalny w jęz. angielskim, Praga, zał. 1991; od 2013 tylko wydanie internetowe.

Pravo Lidu - tygodnik, wyd. przez Czeską Partię Socjaldemokratyczną /poprzednio Partię Czechosłowackiej Socjaldemokracji/, Praga, zał. 1990.

Profit - tygodnik gospodarczy, Praga.

Reflex - tygodnik społeczny, Praga, zał. 1989.

Respekt - tygodnik niezależny, Praga, zał. 1990.

Týden - tygodnik ilustrowany, Praga, zał. 1994.

Vlasta - ilustrowany tygodnik poświęcony sprawom kobiet, Praga, zał. I 1947 przez Czeski Związek Kobiet.

Agencja prasowa

Česka Tisková Kancelář /CTK/ - państwowa agencja prasowa, Praga,zał. 28 X 1918; formalnie od 20 XI 1992 r. nosi obecną nazwę.