Matejko, Grottger i Gierymscy na wystawie "Polska. Siła obrazu" w Muzeum Narodowym w Poznaniu

Wystawa prezentuje dzieła najważniejszych polskich malarzy drugiej połowy XIX i początków XX wieku. Została zorganizowana przez Muzeum Narodowe w Warszawie we współpracy z Musée du Louvre-Lens i Muzeum Narodowe w Poznaniu.

Wśród pokazywanych w Poznaniu dzieł są tak znane jak: "Upadek Polski (Reytan)" i "Stańczyk" Jana Matejki, "Babie lato" Józefa Chełmońskiego, "Melancholia" i "Hamlet polski" Jacka Malczewskiego czy "Patrol powstańczy" Maksymiliana Gierymskiego.

"To są obrazy, z którymi idzie się przez życie"

"Tę wystawę zdolny jest odebrać każdy odbiorca: świetnie przygotowany erudyta, historyk sztuki, który będzie się pochylał nad analizą każdego obrazu, ale przecież także osoby bez takiego wykształcenia, bo to są obrazy, z którymi się idzie przez życie" - powiedział w piątek na konferencji prasowej towarzyszącej otwarciu ekspozycji dyrektor Muzeum Narodowego w Poznaniu Tomasz Łęcki.

"Ta wystawa nie będzie odwiedzana przez wycieczki szkolne, ale zapewne będziemy gościć uczniów. Dzieci pewnie z radością odkryją, że część z tych obrazów kojarzy z ilustracjami ze swoich podręczników. To jest też miejsce dla rodzin, gdzie odbywa się typowa dla wychowania relacja międzypokoleniowa" - dodał.

Czytaj więcej

Wystawa przed aukcją „Młoda sztuka” w domu aukcyjnym w Warszawie

Wśród zebranych na wystawie ok. 100 dzieł, stworzonych w latach 1840–1918, pokazano prace najważniejszych polskich twórców epoki: Jana Matejki, Artura Grottgera, Józefa Brandta, Józefa Chełmońskiego, Maksymiliana i Aleksandra Gierymskich, Jacka Malczewskiego, Ferdynanda Ruszczyca, Leona Wyczółkowskiego, Wojciecha Weissa, Witolda Wojtkiewicza oraz Stanisława Wyspiańskiego.

"Złożyły się one na opowieść o tym, w jaki sposób artyści budowali i wzbogacali kulturę narodową, czerpiąc z chlubnej przeszłości Polski, tworząc świadectwa jej historii, obrazy natury i ludzi stanowiących o narodowym istnieniu. Przyśpieszeniem procesu budowania tożsamości narodowej – poprzez konstruowanie mitów i symboli – był upadek Rzeczypospolitej pod koniec XVIII wieku, po którym nastąpił trwający 123 lata okres niewoli" – poinformowało Muzeum Narodowe w Poznaniu.

Na wystawie obok tematyki historycznej znalazły się dzieła prezentujące kulturową, etniczną, społeczną i religijną różnorodność Rzeczypospolitej i jej dziedzictwa. Ekspozycja to również opowieść o rodzimym pejzażu i ludowości, narodowych symbolach i alegoriach.

Narracja ekspozycji podzielona została na 10 korespondujących ze sobą części takich jak m.in. mitologia narodowa, dramat teraźniejszości, dom jako ostoja polskości czy odkrywanie pejzażu.

Dzieła, które wytrzymały próbę czasu

Jak powiedziała w piątek jedna z autorek wystawy, Agnieszka Rosales Rodriguez, siła ekspozycji polega na "panoramicznym ujęciu, nagromadzeniu wielkich dzieł sztuki, które wytrzymały próbę czasu nie tylko jako kanon malarstwa polskiego, ale również jako wielkiej klasy malarstwo europejskie". "Wystawa podejmuje problem narodowej tożsamości w czasie niewoli, braku państwowości, ale nie jest to wystawa o historii Polski. To ekspozycja poświęcona mitotwórczej mocy obrazów, o jej perswazyjnej sile, jej integrującej funkcji w czasach, gdy państwo polskie utraciło swoją podmiotowość" - powiedziała.

Czytaj więcej

Stała ekspozycja gotowa. We wrześniu otwarcie Muzeum Pamięci Sybiru w Białymstoku

"Momentem traumatycznym i mobilizującym elity do poszukiwania wspólnotowych mitów, symboli, alegorii był oczywiście upadek państwa polskiego pod koniec XVIII w., stąd otwierającym całą wystawę dziełem jest właśnie "Upadek Polski (Reytan)" Jana Matejki. Jest to wystawa o wyobrażeniach tej, do pewnego stopnia wymyślanej, wspólnoty w XIX w., ten proces udało się szczęśliwie domknąć w XX w., kiedy Polska odzyskała niepodległość. Sztuki plastyczne, których wybór zobaczyć można na naszej wystawie, podjęły ten wielki trud, który wcześniej leżał po stronie literatury wielkich wieszczów" - dodała.

Muzeum przygotowało szereg wydarzeń towarzyszących ekspozycji. Ze względu na pandemię liczba osób mogących przebywać w muzeum jest ograniczona.

Pierwsza odsłona wystawy, przygotowana przez kuratorów francuskich we współpracy z Muzeum Narodowym w Warszawie oraz z Instytutem Adama Mickiewicza, miała miejsce na przełomie 2019 i 2020 roku w Musée Louvre-Lens i opatrzona była tytułem "Pologne 1840–1918. Peindre l’âme d’une nation" ("Polska 1840–1918. Malować ducha narodu"). Jej warszawską i poznańską edycję zatytułowano "Polska. Siła obrazu". (PAP)

Autorzy: Rafał Pogrzebny, Anna Jowsa

mmi/