Referendum. Czym innym jest nieważna karta, a czym innym nieważny głos

2023-08-17 18:04 aktualizacja: 2023-08-17, 22:39
Komisja wyborcza podczas wyborów prezydenckich w 2020r. Fot. PAP/Łukasz Gągulski
Komisja wyborcza podczas wyborów prezydenckich w 2020r. Fot. PAP/Łukasz Gągulski
W referendum ogólnokrajowym kluczowa jest frekwencja. O tym, czy wynik głosowania będzie wiążący zadecyduje liczba kart ważnych wyjętych z urn. Nieważne karty to te bez pieczęci obwodowej komisji wyborczej lub inne niż ustalone przez PKW. Czym innym jest nieważny głos.

Sejm przyjął w czwartek uchwałę o zarządzeniu referendum ogólnokrajowego na 15 października, czyli w dniu wyborów parlamentarnych.

O ile w przypadku wyborów, frekwencja nie ma wpływu na ich rozstrzygnięcie, tak w przypadku referendum frekwencja jest kluczowa. Wynik referendum jest bowiem wiążący, jeżeli wzięła w nim udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania. Liczbę osób, które wzięły udział w referendum ustala komisja obwodowa na podstawie liczby kart ważnych, wyjętych z urny.

Nieważne karty do głosowania to te bez pieczęci obwodowej komisji wyborczej lub inne niż ustalone przez Państwową Komisję Wyborczą.

Referendum będzie polegać na udzieleniu odpowiedzi na postawione pytania, stawiając znak X w kratce obok odpowiedzi pozytywnej "Tak" albo odpowiedzi negatywnej "Nie". Rozstrzygnięcie w referendum następuje, jeżeli w odpowiedzi na postawione pytania oddano większość ważnych głosów pozytywnych albo negatywnych.

Referendum. Kiedy jest nieważny głos?

Czym innym niż nieważna karta będzie nieważny głos. Głos nieważny jest wtedy, kiedy na karcie do głosowania postawiono znak X w obu kratkach obok odpowiedzi na postawione pytanie lub nie postawiono znaku X w żadnej z kratek. W takiej sytuacji, choć głos będzie nieważny, to wrzucona do urny karta będzie ważna i będzie liczyła się do frekwencji referendalnej.

Zgodnie z przepisami, dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych pytań albo poczynienie innych dopisków poza kratką nie wpływa na ważność głosu.

Kampania referendalna

Podmiotami uprawnionymi do udziału w kampanii referendalnej w mediach publicznych są: partie polityczne (pod warunkiem, że w ostatnich wyborach do Sejmu otrzymała co najmniej 3 proc. głosów jeśli samodzielnie tworzyła komitet wyborczy lub 6 proc. jeśli wchodziła w skład koalicji wyborczej), stowarzyszenia lub inne organizacje społeczne oraz fundacje, jeśli m.in. prowadzą działalność związaną z przedmiotem referendum.

O zamiarze skorzystania z prawa do udziału w kampanii referendalnej uprawnione podmioty muszą zawiadomić Państwową Komisję Wyborczą do 5 września. Jest to procedura podobna do rejestracji komitetów wyborczych w wyborach.

Czas przeznaczony na rozpowszechnianie audycji referendalnych będzie podzielony równo między podmioty uprawnione.

Kampania referendalna rozpoczyna się z dniem ogłoszenia uchwały Sejmu o zarządzeniu referendum i ulega zakończeniu na 24 godziny przed dniem głosowania. Cisza referendalna pokryje się z ciszą wyborczą: rozpocznie się w piątek, 13 października, o godz. 24.00 i będzie trwała do zakończenia głosowania.

Przepisy stanowią, że w czasie ciszy referendalnej zabronione jest zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień, rozdawanie ulotek, jak też prowadzenie w inny sposób kampanii referendalnej. Ponadto, zabronione są wszelkie formy kampanii referendalnej w lokalu komisji obwodowej oraz na terenie budynku, w którym ten lokal się znajduje.

W trakcie ciszy referendalnej zabronione jest również podawanie do wiadomości publicznej sondaży dotyczących przewidywanych zachowań głosujących w referendum i wyników referendum oraz sondaży przeprowadzonych w dniu głosowania.

Za złamanie ciszy referendalnej grozi grzywna. Najwyższa grzywna: od 500 tys. zł do 1 mln zł grozi za publikację sondaży.

Kto ma prawo głosowania w referendum?

Prawo głosowania w referendum ma obywatel polski, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat. W referendum nie będą mogły zagłosować osoby pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym lub Trybunału Stanu oraz ubezwłasnowolnione.

O tym, czy referendum będzie ważne pod względem procedur orzeknie Sąd Najwyższy; odpowiednią uchwałę w tej sprawie musi podjąć nie później niż w 60 dniu od dnia ogłoszenia wyniku referendum.

W referendum padną cztery pytania. Pierwsze z nich brzmi: "Czy popierasz wyprzedaż majątku państwowego podmiotom zagranicznym, prowadzącą do utraty kontroli Polek i Polaków nad strategicznymi sektorami gospodarki?". Drugie: "Czy popierasz podniesienie wieku emerytalnego, w tym przywrócenie podwyższonego do 67 lat wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn?". Trzecie: "Czy popierasz likwidację bariery na granicy Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi?". Czwarte: "Czy popierasz przyjęcie tysięcy nielegalnych imigrantów z Bliskiego Wschodu i Afryki, zgodnie z przymusowym mechanizmem relokacji narzucanym przez biurokrację europejską?".(PAP)

autorka: Aleksandra Rebelińska

mar/