Rowerowe systemy miejskie w Europie. Gdzie najtaniej, a gdzie najdrożej?
System rowerów miejskich w Kopenhadze został uruchomiony już w 1995 roku. Berlin ma sieć ścieżek rowerowych o długości 2376 km. W Londynie za 30 minut jazdy miejskim rowerem trzeba zapłacić równowartość prawie 9 zł, podczas gdy w Brukseli pierwsze pół godziny jazdy jest darmowe.
Pierwsze żółte rowery na ulicach Helsinek i leżącym nieopodal stolicy Finlandii Espoo pojawiły się w 2016 r. Sieć obejmuje łącznie ponad 4,5 tys. rowerów i 460 stacji. Od początku istnienia systemu rowerów miejskich zrealizowano ponad 20 mln przejazdów na łącznym dystansie blisko 50 mln kilometrów.
Średnio co roku około 50 tys. osób wykupuje abonament na cały sezon (od kwietnia do października), który kosztuje 35 euro i uprawnia do nieograniczonej liczby przejazdów trwających maksymalnie 60 minut. Dostępne są również abonamenty tygodniowe (10 euro) i dobowe (5 euro). W Helsinkach znajduje się około 1,2 tys. km ścieżek rowerowych, a w Espoo 600 km. System działa także w Vantaa, tworząc metropolię stołeczną, zamieszkiwaną przez około 1,2 mln osób.
Holenderska oferta
W Amsterdamie oraz w całej Holandii dostępne są rowery typu OV-fiets, czyli rowery miejskie, które funkcjonują w ramach państwowego transportu publicznego. Aby móc je wypożyczyć, należy posiadać kartę, wykorzystywaną także do przejazdów pociągami, autobusami, tramwajami oraz metrem. Koszt wypożyczenia roweru na jeden dzień wynosi 4,65 euro. W Holandii dostępnych jest około 220 tys. rowerów OV-fiets, a w 2024 roku z systemu skorzystano ponad 6 milionów razy.
W Wiedniu, stolicy Austrii, działa miejski system wypożyczania rowerów WienMobil. Koszt jazdy na miejskim rowerze to 0,35 euro za pół godziny. Aby skorzystać z jednego z ponad 3 tys. dostępnych rowerów należy pobrać aplikację mobilną, za pomocą której można zeskanować kod QR i odblokować rower. System ten jest bardzo podobny do rozwiązania funkcjonującego w Warszawie i innych polskich miastach.
Wiele opcji w Niemczech
Sieć ścieżek rowerowych w Berlinie ma długość 2376 km i obejmując zarówno centrum, jak i obrzeża miasta. Berlin jest miastem wyjątkowo przyjaznym rowerzystom, a około 30 proc. jego powierzchni to tereny zielone i zalesione. Berlin ma 2,5 tys. parków i terenów rekreacyjnych. W mieście rośnie około 432 tys. drzew.
Wypożyczenie roweru w stolicy Niemiec jest łatwe dzięki wielu usługom, takim jak Dott Bikesharing, Nextbike, Bolt Bikesharing, Call a Bike (system niemieckiej kolei Deutsche Bahn) czy LimeBike. Rejestracja do nich odbywa się za pomocą aplikacji mobilnych. Przykładowo, w Nextbike koszt wypożyczenia wynosi 1 euro za 15 minut, a maksymalna opłata dzienna wynosi 15 euro.
W Kopenhadze system rowerów miejskich został uruchomiony już w 1995 roku
W Kopenhadze, która dysponuje 375 km ścieżek rowerowych, pierwszy system rowerów miejskich został uruchomiony już w 1995 roku. W 2014 roku wprowadzono rowery elektryczne z GPS i tabletem, dostępne pod nazwą Bycyklen. Jednak w 2022 roku operator systemu zbankrutował, głównie z powodu braku reklamodawców, wycofania dotacji samorządowych oraz zakończenia współpracy z duńskimi kolejami państwowymi DSB.
W stolicy Danii działa obecnie co najmniej pięć mniejszych wypożyczalni rowerów, które często oferują również zwiedzanie miasta z przewodnikiem-cyklistą. System wynajmu rowerów nie jest jednak jednolity. Wiele hoteli i hosteli oferuje możliwość wypożyczenia rowerów lub udostępnia je swoim gościom bezpłatnie. Wśród studentów, którzy przebywają w Danii tymczasowo, szczególnie popularny jest system firmy Swapfiets, polegający na leasingu rowerów za miesięczną opłatą w ramach abonamentu.
Systemy rowerów w reszcie europejskich miast
W Sztokholmie, gdzie istnieje 1140 km ścieżek rowerowych, w latach 2006-2018 funkcjonował system rowerów Stockholm City Bikes, zarządzany przez firmę Clear Channel. Po zakończeniu tej usługi miasto nie zdołało znaleźć nowego operatora. W 2022 roku wprowadzono rowery elektryczne, ale firma nie wywiązała się z umowy, a projekt wstrzymano na kilka lat. Nowy system wypożyczania rowerów elektrycznych zostanie uruchomiony 15 kwietnia. W wyznaczonych miejscach pojawi się do 2 tys. rowerów elektrycznych firm Bolt i Voi, dostępnych za pomocą aplikacji. Szczegóły dotyczące systemu są jeszcze nieznane. W Sztokholmie można także tanio kupić rower z recyklingu. Firmy zajmujące się odnawianiem rowerów pozyskują je od wspólnot mieszkaniowych, które co roku oczyszczają swoje rowerownie z porzuconych jednośladów.
System wypożyczania rowerów miejskich w Madrycie działa od ponad dekady. Obecnie funkcjonuje 630 stacji z ponad 7,7 tysiącami rowerów, a operator chwali się prawie 130 tys. użytkowników. Z usługi można korzystać od 14. roku życia za pomocą aplikacji; dostęp do niej mają zarówno mieszkańcy stolicy Hiszpanii, jak i turyści, którzy mogą zakupić krótsze, kilkudniowe karnety.
Inaczej wygląda to w stolicy Katalonii, gdzie usługa rowerów publicznym pod nazwą Bicing działa od 2007 r., obejmując zarówno rowery tradycyjne, jak i elektryczne. To około 500 położonych od siebie w odległości około 400 metrów stacji z 7 tysiącami rowerów. Usługa w Barcelonie nie jest jednak skierowana do turystów. Aby wykupić roczny karnet o wartości 50 euro trzeba mieć hiszpański dowód osobisty i specjalny numer identyfikacji cudzoziemca (NIE) dla osób z zagranicy mieszkających w Hiszpanii.
W Budapeszcie serwis miejskich rowerów znany jest pod nazwą MOL Bubi. W całym mieście jest około 220 stacji z prawie 2,5 tysiącami jednośladów. Wypożyczać rowery mogą zarówno Węgrzy jak i turyści korzystając z aplikacji pokazującej położenie i dostępność rowerów. Jeżdżących po ścieżkach turystów można spotkać głównie w centrum miasta, m.in. na Wyspie Małgorzaty na Dunaju. Podczas ostatniej olimpiady szachowej w Budapeszcie miejskim rowerem na zawody dojeżdżał np. były mistrz świata Magnus Carlsen.
W Brukseli system wypożyczeń rowerów Villo! ma 360 stacji i ok. 5 tys. rowerów, w tym 1,8 tys. elektrycznych. Korzystanie z niego jest stosunkowo niedrogie: pierwsze pół godziny nie kosztuje nic, następne 30 min - 0,50 euro, a każde kolejne - 1 euro, 2 euro itd. Jednak o ile rower jest jednym z częściej wybieranych środków transportu w Brukseli, o tyle samo Villo! nie jest zbyt popularne (z systemu korzysta jedynie 5 proc. mieszkańców miasta). Według organizacji Good Move w regionie brukselskim sieć ścieżek wydzielonych dla rowerzystów ma długość 513 km.
Londyński publiczny system wypożyczenia rowerów, Santander Cycles, składa się z 800 stacji dokujących i około 12 tysięcy rowerów, w tym 2 tysięcy elektrycznych. Opłata za pierwsze 30 minut wypożyczenia wynosi 1,65 funta, a każde kolejne pół godziny kosztuje drugie tyle. Można także wykupić karnet 24-godzinny za 3 funty, jednak w tym przypadku rower musi być zwrócony do stacji przed upływem każdej 30-minutowej przejażdżki. Istnieje również opcja miesięcznego abonamentu za 20 funtów lub rocznego za 120 funtów. Rower elektryczny jest droższy – 3,3 funta za pierwsze 30 minut oraz za każde kolejne pół godziny. Kara za niezwrócenie roweru po 24 godzinach lub za jego zniszczenie wynosi 300 funtów. Wypożyczenie roweru możliwe jest za pomocą aplikacji Santander Cycles lub bezpośrednio przy użyciu karty bankomatowej na stacji dokującej.
Zgodnie z raportem Transport for London z 2023 roku, sieć tras rowerowych w Londynie ma już ponad 340 km. Londyński samorząd planuje rozbudowę tej sieci, aby do 2030 roku 40 proc. mieszkańców stolicy mieszkało w odległości nie większej niż 400 metrów od ścieżki rowerowej, w porównaniu do 22 proc. w 2022 roku.
W Atenach jazda rowerem nie jest tak popularna jak w innych europejskich stolicach. Budowane są nowe ścieżki, ale generalnie infrastruktura dla cyklistów nie jest rozwinięta. Działa kilka wypożyczalni. Pierwszą stację z rowerami do wypożyczenia otwarto w 2016 roku. Niektóre firmy wypożyczające rowery elektryczne i hulajnogi wycofały się z greckiego rynku z powodu kradzieży i wandalizmu.
Władze miejskie Antalyi w Turcji uruchomiły w 2014 r. system wypożyczania rowerów ANTBIS, który obejmował 90 jednośladów. Rowery należy zwrócić do jednej ze stacji. Za usługę można zapłacić za pomocą aplikacji, specjalnej karty subskrybenta, karty bankowej i karty miejskiej. Na początku bieżącego roku miejscowe media skarżyły się na brak odpowiedniej konserwacji rowerów.(PAP)
zys/ mrf/ ndz/ mws/ awm/ mol/ mzb/ bst/ mhr/ pap/
