Safjan: choć sejmowa uchwała ws. TK nie zmieni prawa, jest niezwykle ważna i potrzebna

We wtorek wieczorem do Sejmu wpłynął poselski projekt uchwały ws. usunięcia skutków kryzysu konstytucyjnego lat 2015-2023 w kontekście działalności Trybunału Konstytucyjnego. Według harmonogramu obrad posłowie zajmą się nim w środę po południu.

"To uchwała bardzo potrzebna. Nie zgadzam się z tymi, którzy mówią, że ma wyłącznie symboliczny charakter, ponieważ nie wywołuje skutków prawnych" - powiedział w rozmowie z PAP były prezes Trybunału Konstytucyjnego, prof. Marek Safjan.

Czytaj więcej

Pierwsze szczegóły projektu ustawy ws. TK

Jego zdaniem "ta uchwała porządkuje rzeczywistość, która nam się ukształtowała wskutek zaistnienia TK w postaci okaleczonej, zdeformowanej z sędziami-dublerami". "Mamy do czynienia z oficjalnym potwierdzeniem, że sędziowie ci zostali wybrani z naruszeniem zasad Konstytucji, nie są sędziami" - podkreślił Safjan.

W jego opinii, jeśli Sejm przyjmie uchwałę, to "ma swoją moc prawno-istotną”, bo stanowi realizację orzeczeń sądowych, zarówno polskich, jak i europejskich. Wymienił w tym kontekście orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3.12.2015 roku, orzecznictwo NSA i SN.

Zdaniem Safjana, "kolejnym krokiem jest stwierdzenie, że orzeczenia, które zapadły z udziałem sędziów-dublerów są obarczone nieusuwalną wadą". W jego opinii dobrym pomysłem jest opublikowanie listy nieważnych orzeczeń TK w Monitorze Polskim, bo to - jak mówił - usuwa stan niepewności prawnej.

Były prezes TK zauważył, że "stan niepewności prawnej jest bolesny dla obywateli". "Wyroki z udziałem sędziów-dublerów są właściwie od początku nieważne, ale stwierdzenie tego w tym dokumencie, pokazanie, że takie jest stanowisko organu ustawodawczego, ma znaczenie prawne i przekłada się na większą pewność prawa" - wskazywał Safjan.

Jako przykład podał orzeczenie TK dotyczące aborcji. "Było tak, że osoby dotknięte postępowaniem karnym z tego tytułu, nie mogły się bronić skutecznie, powołując na istniejący stan prawny, bo prokuratura odwoływała się do nieważnego orzeczenia TK. Takich przykładów można podać więcej" - powiedział.

Według Safjana projektowana uchwała to przesłanie, które jest ważnym krokiem dla porządkowania całego systemu prawnego w Polsce, bo TK ma kluczową pozycje w tym systemie: kontrolę konstytucyjności prawa.

"Oczywiście uchwała nie załatwia sprawy systemowo, definitywnie i raz na zawsze. Ma, jako uchwała, ograniczone możliwości. Ale jest to zapowiedź, że te zmiany nastąpią. I są to zmiany, o których sam, jako prezes TK mówiłem wcześniej: odpowiednio skonstruowany zestaw kryteriów wobec kandydatów, zachowane mechanizmy wyborcze, które zapewniają równowagę polityczną" - zaznaczył. "I to, że sędziowie powinni być raczej wybierani w sposób wolny od czysto politycznych uwikłań i powinny być to osoby, które przed wyborem nie oddawały się działalności publicznej przez jakiś czas" - dodał.

Według b. prezesa TK uchwała Sejmu będzie także niezwykle ważnym sygnałem dla Unii Europejskiej, która "dostrzeże w tym determinację rządzącej większości w dążeniu do naprawy prawa". "Pozwoli to na utrwalenie przekonania, że Polska zmierza w kierunku normalności i utrwaleniu standardów demokratycznego państwa prawnego. A to zapewne przełoży się na uruchomienie funduszy europejskich, uznawanie, że Polska nie łamie już unijnego prawa. Pozwoli na odzyskanie utraconej w ciągu ostatnich ośmiu lat pozycji ważnego państwa członkowskiego" - powiedział Safjan. (PAP)

Autor: Luiza Łuniewska

kno/