Tłumacz Tomasz Pindel: Vargas Llosa był mistrzem finezyjnego konstruowania fabuły. "Przerzucał mosty"
Mario Vargas Llosa był mistrzem bardzo finezyjnego i pomysłowego konstruowania fabuły - powiedział PAP znawca literatury hiszpańskojęzycznej, autor biografii tego pisarza Tomasz Pindel. Jego zdaniem zmarły w niedzielę peruwiański pisarz miał niezwykłą umiejętność opowiadania historii.
Mario Vargas Llosa, laureat literackiej Nagrody Nobla i jeden z najbardziej wpływowych pisarzy Ameryki Łacińskiej, zmarł w niedzielę w Limie w wieku 89 lat.
W rozmowie z PAP Tomasz Pindel podkreślił, że wybitność pisarska Vargasa Llosy polega na kilku elementach. Pierwszym z nich – jak wyjaśnił – jest niezwykła precyzja, z jaką konstruował on swoje powieści. "Był wybitnym konstruktorem; inżynieryjna warstwa jego dzieł jest czymś, co do początku robiło wrażenie" – powiedział. "Pisarz w niezwykły sposób tak podawał elementy fabuły, że odsłaniała się ona stopniowo" – dodał.
Najlepszym tego przykładem jest "Zielony dom". "Powieść początkowo wydaje się być gąszczem różnych historii. Potem jednak okazuje się, że to wszystko jest spójną i klarowną historią, która się przed nami odsłania" – powiedział Tomasz Pindel.
Przypomniał także, że pisarz prowadził równocześnie fabułę na kilku planach czasowych. "Początkowo czytelnik ma wrażenie być może pewnego chaosu, ale potem zdaje sobie sprawę, że jest to precyzyjne. Vargas Llosa był mistrzem bardzo finezyjnego i bardzo pomysłowego konstruowania fabuły" – podkreślił.
Drugim elementem świadczącym o wybitności peruwiańskiego powieściopisarza, eseisty, dziennikarza i polityka, jest to, o czym są jego powieści. "Vargas Llosa miał również niezwykłą umiejętność opowiadania historii, które dotyczą konkretnych fragmentów świata. Najczęściej – zwłaszcza w pierwszej fazie jego twórczości – było to Peru. Czytelnik widzi więc konkretne wydarzenia – szkołę woskową dla kadetów, historie, które dzieją się w Amazonii oraz dyktaturę wojskową, której przywódcą był generał Manuel Apolinario Odria" – powiedział.
Tłumacz podkreślił, że chociaż fabuły są osadzone w realiach, są uniwersalne i pokazują takie mechanizmy, jak relacje międzyludzkie, funkcjonowanie władzy, represje oraz opór. "Vargas Llosa w mistrzowski sposób pokazywał tego rodzaju sytuacje" – dodał.
Mosty pomiędzy kulturą wysoką a popularną
Zwrócił również uwagę na historie opowiadane przez pisarza. "Bardzo często są to powieści spokojnie nadające się na tzw. czytadła, są wręcz sensacyjne. Jest w nich miłość, zazdrość, walka, przemoc i tak dalej" – przypomniał. "Vargas Llosa z tej materii potrafił jednak utkać coś, co miało bardzo wysoką jakość i wartość, a także było pogłębione" - dodał.
"Obecnie jest dość oczywiste, że nie ma granicy między kulturą wysoką a kulturą popularną, wiemy to już od paru dekad. Ale kiedy Vargas Llosa pisał swoje powieści, to podział na literaturę wysoką i literaturę popularną był jeszcze dość sztywny. On tymczasem przerzucał mosty, używał materii często sensacyjnej i bardzo atrakcyjnej do budowania bardzo ambitnych i wyrafinowanych dzieł" – podkreślił Tomasz Pindel.
Llosa urodził się w 1936 roku w mieście Arequipa na południu Peru. Sławę przyniosły mu wydane w latach 60. XX wieku powieści "Miasto i psy", "Zielony dom" i "Rozmowa w Katedrze". W 1990 roku kandydował na prezydenta Peru, ale przegrał w drugiej turze z Alberto Fujimorim. Był zdobywcą licznych wyróżnień literackich, w tym Nagrody Nobla z 2010 roku, a także członkiem Akademii Francuskiej. (PAP)
akr/ dki/ amac/ know/
