2024-07-30 17:18 aktualizacja: 2024-07-31, 09:31
Rtęć Fot. PAP/Lech Muszyński
W większości państw członkowskich UE od 1 stycznia 2025 roku zakazane zostanie stosowanie i eksport plomb z rtęcią. Najpóźniej do 2027 roku kraje Unii zaprzestaną również produkcji, importu i eksportu niektórych lamp z rtęcią. We wtorek weszło w życie nowe unijne rozporządzenie ws. rtęci.
Przez wiele lat rtęć była substancją chętnie wykorzystywaną zwłaszcza w amalgamatach dentystycznych. Teraz to się zmieni, ponieważ nowe unijne rozporządzenie ws. tej substancji, zmieniające dotychczasowe przepisy, wprowadza m.in. zakaz jej wykorzystywania w plombach. Zabrania również eksportu rtęci.
W większości państw członkowskich zakaz zacznie obowiązywać od nowego roku. Te państwa, które potrzebują więcej czasu na dostosowanie swoich systemów opieki zdrowotnej do nowych regulacji - jak np. Czechy i Słowacja, gdzie plomby z rtęcią są w pełni refundowane przez publiczny system zdrowia - otrzymały tymczasowe odstępstwa, które wygasną 30 czerwca 2026 roku. W przyszłości materiały do wypełnień dentystyczną nie będą już zawierać rtęci, z wyjątkiem przypadków, kiedy będzie to wymagane potrzebami medycznymi lub zlecone przez lekarza.
Najpóźniej do 2027 roku państwa UE zaprzestaną również produkcji, importu i eksportu niektórych kategorii lamp zawierających rtęć. W zależności od kategorii lamp zakaz produkcji wejdzie w życie od 2026 lub 2027 roku. Dotychczasowe urządzenia zostaną zastąpione alternatywnymi, np. diodami LED, które są mniej toksyczne i bardziej energooszczędne.
Celem nowych przepisów jest zaprzestanie celowego stosowania rtęci w UE i wyeliminowanie tej silnie toksycznej substancji ze środowiska zgodnie z unijnym celem "zero zanieczyszczeń".
Rtęć stanowi problem dla środowiska, ponieważ łatwo rozprzestrzenia się na duże odległości, akumuluje i ma długą żywotność. Wywiera też szkodliwy wpływ na ludzkie zdrowie, w tym jest przenoszona z organizmu matki na dziecko przez łożysko lub podczas karmienia piersią.
Produkty zawierające rtęć, w tym amalgamat dentystyczny i lampy rtęciowe, stanowią największe celowe wykorzystanie tej substancji w UE, ale - mimo to - nie zostały w pełni uwzględnione w poprzednim rozporządzeniu UE w sprawie rtęci z 2017 roku. Tymczasem, według ekspertów, alternatywy nie zawierające rtęci są obecnie łatwo dostępne i opłacalne.
Do końca przyszłego roku Komisja opublikuje także wytyczne dotyczące technologii redukcji emisji rtęci z krematoriów.
Z Brukseli Jowita Kiwnik Pargana (PAP)
kno/
