2024-03-05 13:17 aktualizacja: 2024-03-05, 14:50
Głosowanie w lokalu Obwodowej Komisji Wyborczej. Fot. PAP/Grzegorz Michałowski
Na Warmii i Mazurach w poprzednich wyborach do sejmiku najwięcej głosów zdobywały PO lub PSL, które nieprzerwanie współrządzą w wojewódzkim samorządzie od 2006 roku. Dotychczasowi prezydenci największych miast regionu - Olsztyna i Elbląga - zrezygnowali z rywalizacji o ponowny wybór.
W historii regionalnego samorządu w woj. warmińsko-mazurskim żadne z ugrupowań nie zdobyło dotychczas większości pozwalającej na samodzielne sprawowanie władzy.
W 2014 r. w wyborach do sejmiku wygrało PSL, zdobywając 14 mandatów. PO uzyskała 9 mandatów, PiS - 6, a SLD jeden mandat. Na PSL oddano 37,09 proc. (159 tys.) głosów, na PO - 26,88 proc. (115 tys.), na PiS - 18,84 proc. (ponad 80 tys.), a na SLD - 8,49 proc. (ok. 36 tys.) głosów. Pozostałe z 10 startujących komitetów nie przekroczyły pięcioprocentowego progu wyborczego.
W wyborach do sejmiku w 2018 r. najlepszy wynik, tj. 30,40 proc. (ponad 162 tys.) głosów uzyskała KO. PiS otrzymało 28,15 proc. (ok. 150 tys.) głosów, a PSL - 19,64 proc. (ponad 104 tys.) głosów. Kandydaci tylko tych trzech - spośród 11 startujących - komitetów wyborczych zdobyli mandaty radnych wojewódzkich. W 30-osobowym sejmiku KO ma 12, PiS - 11 a PSL - siedmiu przedstawicieli.
Po ostatnich wyborach samorządowych PO i PSL - podobnie jak było to w trzech wcześniejszych kadencjach - podpisały regionalne porozumienie koalicyjne, dzieląc się stanowiskami w samorządowych władzach województwa. Od grudnia 2014 r. do ubiegłorocznych wyborów parlamentarnych marszałkiem województwa był Gustaw Marek Brzezin z PSL. Od czasu, gdy Brzezin zdobył mandat senatora, marszałkiem jest Marcin Kuchciński z PO. W pięcioosobowym zarządzie województwa PO ma jeszcze wicemarszałka, a PSL troje przedstawicieli, w tym wicemarszałka i dwoje członków zarządu. Przewodniczącą sejmiku jest Bernadeta Hordejuk z PO.
W regionalnym samorządzie Warmii i Mazur koalicja PO i PSL współrządzi nieprzerwanie od 2006 roku. Wcześniej, tj. w sejmiku II kadencji większość miała koalicja SLD-UP-PD-PSL (16 głosów); w opozycji pozostawały: komitet koalicyjny PO-PiS - 5 mandatów, LPR - 4 mandaty i Samoobrona - 5 mandatów.
W stolicy województwa - Olsztynie wybory prezydenta miasta w 2014 i 2018 roku wygrywał startujący z własnego komitetu Piotr Grzymowicz, który w połowie lutego ogłosił, że nie będzie ubiegał się już o reelekcję. Pełnił ten urząd od czasu przedterminowych wyborów w 2009 r., zorganizowanych po odwołaniu w referendum Czesława Małkowskiego. W latach 2001-2007 Grzymowicz był jego zastępcą.
Od 2010 r. Grzymowicz z Małkowskim za każdym razem rywalizowali ze sobą w drugiej turze wyborów. W 2018 roku w pierwszej turze na Grzymowicza zagłosowało 33,78 proc. (24,7 tys.), a na Małkowskiego 30,66 proc. (22,4 tys.) wyborców. W ponownym głosowaniu wygrał Grzymowicz z poparciem 55,47 proc. (34,4 tys.), a jego rywal otrzymał 45,53 proc. (28,7 tys.) głosów.
Cztery lata wcześniej to Małkowski uzyskał najlepszy wynik w pierwszej turze - 39,53 proc (24,3 tys.) głosów, na Grzymowicza oddano wtedy 25,4 proc. (15,6 tys.) głosów. W drugiej turze Grzymowicz dostał 50,47 proc. wygrywając z Małkowskim różnicą 533 głosów.
W nadchodzących wyborach Grzymowicz udzielił poparcia obecnemu przewodniczącemu rady miejskiej Robertowi Szewczykowi z KO. Ponownie kandydował będzie natomiast Małkowski, który był prezydentem Olsztyna w latach 2001-2008. Start zadeklarowali też m.in. były wiceprzewodniczący rady miejskiej Grzegorz Smoliński z PiS, radny Mirosław Arczak (KWW "Wspólny Olsztyn"), były siatkarz Marcin Możdżonek (KWW "Lepszy Olsztyn") i Bartosz Grucela z Lewicy.
W wyborach do rady miejskiej Olsztyna w 2018 roku dziewięć mandatów zdobyła KO (26,76 proc. głosów), PiS - siedem mandatów (22,79 proc.). Po cztery mandaty uzyskały komitety prezydenta Grzymowicza (15,33 proc.) i Czesława Małkowskiego (14,64 proc.), a jeden mandat - komitet "Wspólny Olsztyn" (8,31 proc. głosów). W 2014 r. w wyborach do rady miasta PO zdobyła 8 mandatów, PiS - 7, komitet Piotra Grzymowicza - 4, komitet Czesława Małkowskiego - 4, PSL - 1, komitet Andrzeja Ryńskiego - 1.
O ponowny wybór nie będzie ubiegał się również Witold Wróblewski prezydent Elbląga, drugiego z największych miast województwa. Wróblewski pełnił ten urząd od 2014 r., gdy startując z własnego komitetu otrzymał w drugiej turze 55,23 proc. (17,1 tys.) głosów. Jego rywal Jerzy Wilk z PiS (zmarł w 2021 roku - PAP) otrzymał wtedy 44,77 proc. (13,9 tys.) głosów. W pierwszej turze Wilka poparło 37,25 (12,5 tys.), a Wróblewskiego 31,01 proc. (10,4 tys.).
W 2018 roku, w pierwszej turze Wróblewski dostał 48,78 proc. (21,3 tys.), a Wilk 28,69 proc.(121,5 tys.) głosów. W drugiej turze Wróblewskiego poparło 72,01 proc. (27,7 tys.), a Wilka 27,99 proc. (10,7 tys.) elblążan.
Teraz Wróblewski będzie kandydował z list koalicyjnego komitetu Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni - PSL do sejmiku, a w wyborach prezydenta Elbląga udzielił poparcia dotychczasowemu wiceprezydentowi Michałowi Missanowi z KO. Kandydowanie na ten urząd zapowiedzieli też m.in. były wiceminister aktywów państwowych, poseł PiS Andrzej Śliwka oraz startujący z lokalnych komitetów Stefan Rembelski i Paweł Rodziewicz.
Na Warmii i Mazurach jedynym miastem, w którym dotychczasowy prezydent będzie ubiegał się o ponowny wybór jest Ełk. Od czterech kadencji, tj. od 2006 roku włodarzem tego miasta jest Tomasz Andrukiewicz. W 2014 i 2018 - startując z lokalnego komitetu - zwyciężał on w pierwszej turze, uzyskując odpowiednio 77,3 proc. (13,5 tys.) i 73,8 proc. (15,3 tys.) głosów.
Wybory samorządowe odbędą się w niedzielę 7 kwietnia. Druga tura wyborów bezpośrednich wójtów, burmistrzów, prezydentów miast - 21 kwietnia. (PAP)
autor: Marcin Boguszewski
kh/
