2023-11-01 12:30 aktualizacja: 2023-11-02, 07:59
Aktorka Maja Komorowska podczas kwesty na Starych Powązkach w Warszawie Fot. PAP/Paweł Supernak
Ludzie świata kultury, nauki i sportu, a także władze miejskie, lokalni samorządowcy oraz politycy biorą udział kwestach na cmentarzach w całym kraju. Najbardziej znaną jest coroczna kwesta na Starych Powązkach w Warszawie.
Stare Powązki - Warszawa
Na powązkowskim kwestowaniu pojawili się aktorzy, dziennikarze, muzycy i pisarze. W tym roku do kwestowania zaproszono około 350 osób. Wśród nich pojawią się m.in. Maja Komorowska, Damian Damięcki i Olgierd Łukaszewicz.
Kwestę na Powązkach zainicjował w 1975 r. założyciel i patron komitetu Jerzy Waldorff. Trwała nieprzerwanie od 1975 r. do 2019 r. Przerwała ją pandemia, bo w 2020 r. cmentarze zostały zamknięte. Kwestowanie na żywo zastąpiono zbiórką internetową. W 2021 r. wznowiono kwestowanie do puszek. W tym roku po raz trzeci będzie również możliwość wpłacania datków poprzez terminal.
W sumie przez 49 lat działalności Społeczny Komitet Opieki nad Starymi Powązkami im. Jerzego Waldorffa odnowił ponad 1600 nagrobków kaplic, sarkofagów, w tym aleję zasłużonych. W planach na 2024 r. są prace przy 16 pomnikach nagrobnych, m.in pomnik Lusi Raciborowskiej. Renowacja powązkowskich kaplic i pomników nagrobnych ma charakter konserwacji dzieł sztuki.
Komitet i kwesta w przyszłym roku będą obchodzić pięćdziesięciolecie. Z tej okazji Marcin Święcicki przypomniał o dalszych staraniach wpisania kwesty powązkowskiej na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Cmentarz na Pęksowym Brzyzku - Zakopane
W Zakopanem odbywa się 31. kwesta na rzecz ratowania zabytkowych grobów. Szczególnej pielęgnacji wymagają nagrobki zabytkowego Cmentarza Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku.
"Dzień Wszystkich Świętych to czas szczególnej pamięci o naszych bliskich zmarłych. Musimy także pamiętać i dbać o pamięć naszych bohaterów, poetów, sportowców zgodnie z mottem widniejącym przy wejściu na Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku: 'Ojczyzna to ziemia i groby. Narody, tracąc pamięć, tracą życie'. Dbając o te groby, które niejednokrotnie są dziełami sztuki, przekazując datki na ich odnowę, wyrażamy naszą pamięć i spełniamy patriotyczny obowiązek" – powiedziała Agata Nowakowska-Wolak, konserwatorka zabytków z Towarzystwo Opieki nad Zabytkami.
Podczas ubiegłorocznej zakopiańskiej kwesty zebrano ponad 26 tys. zł. Za te fundusze udało się wykonać wiele prac pielęgnacyjnych, profilaktycznych i konserwatorskich. Na Pęksowym Brzyzku przeprowadzono pielęgnację 20 grobów, m.in. zakonserwowano elementy metaloplastyki: krzyże, sztaby, ogrodzenia i bramki. Kompleksowej konserwacji podano 10 nagrobków, w tym artysty Władysława Hasiora.
Organizatorem zakopiańskiej kwesty jest Podhalański oddział Towarzystwo Opieki nad Zabytkami im. Stanisława Witkiewicza.
Wilkowyja i Pobitno - Rzeszów
W Rzeszowie i okolicznych miejscowościach około 1,5 tysiąca wolontariuszy i pracowników Towarzystwa Pomocy imienia świętego Brata Alberta kwestuje na cmentarzach. To już 35. kwesta rzeszowskiego towarzystwa albertyńskiego. Wolontariusze zbierają pieniądze do puszek na 40 cmentarzach. Zbiórka datków będzie prowadzona również w czwartek. W Rzeszowie na dwóch największych nekropoliach: Wilkowyja i Pobitno oraz w Krasnem i Świlczy.
Jak powiedział Mariusz Zacios z rzeszowskiego pracowników Towarzystwa Pomocy imienia świętego Brata Alberta (TPBA), pieniądze zostaną wykorzystane na codzienną działalność dwóch schronisk i noclegowni dla bezdomnych, ciepłe posiłki wydawane zimą oraz na prowadzenie punktu pomocy dla seniorów.
W akcji można uczestniczyć nie wychodząc z domu, wystarczy przyłączyć się do internetowej zbiórki na stronie www.pomagam.pl/kwesta
Cmentarz przy ul. Limanowskiego - Radom
Tradycyjnie, w dniu Wszystkich Świętych, na Cmentarzu Rzymskokatolickim przy ul. Limanowskiego w Radomiu odbywa się kwesta. Zebrane pieniądze zostaną przeznaczone na renowację zabytkowych nagrobków.
Organizatorem zbiórki jest Społeczny Komitet Ochrony Zabytkowego Cmentarza Rzymskokatolickiego (SKOZCR) w Radomiu. Na cmentarzu przy ul. Limanowskiego znajduje się ponad 300 zabytkowych nagrobków wpisanych do rejestru zabytków województwa mazowieckiego, z czego wiele z nich czeka na pilne prace konserwatorskie. "Dzięki ofiarności społecznej, część z nich udaje się każdego roku poddawać renowacji" – powiedział wiceprzewodniczący zarządu SKOZCR Sławomir Adamiec. Kwestujący będą zbierać datki do godz. 15.
Satry Cmentarz - Łódź
W Łodzi trwa 29. kwesta na rzecz ratowania zabytków Starego Cmentarza. Kwestujących będzie można spotkać na terenie nekropolii 1 listopada. W poprzednich latach zebrano ok. 2 mln zł, co pozwoliło na odnowienie ponad 200 pomników.
Stary Cmentarz w Łodzi powstał w latach 1855-58, od początku jako nekropolia trójwyznaniowa - dla katolików, prawosławnych i ewangelików. W 1995 roku, z inicjatywy dwóch nieżyjących już entuzjastów akcji - nestora łódzkich przewodników Stanisława Łukawskiego i dziennikarza TVP Łódź Wojciecha Słodkowskiego, zainaugurowano zbiórkę pieniędzy na rzecz ratowania zabytków cmentarza – pomników, rzeźb i nagrobków.
1 listopada na trzech częściach najstarszej łódzkiej nekropolii pieniądze zbierają przedstawiciele władz miasta, politycy, dziennikarze, ludzie sztuki, kultury, nauki.
"W tym roku kwesta odbywać się będzie pod hasłem 'Pamięci łodzian'. To pamięć o łodzianach, którzy przez lata przyczyniali się do dynamicznego rozwoju miasta" – wyjaśnił prezes Towarzystwa Opieki nad Starym Cmentarzem w Łodzi Cezary Pawlak.
Cmentarz przy ul. Lipowej - Lublin
Około 200 wolontariuszy kwestuje przez trzy dni na odnowę zabytkowych nagrobków na cmentarzu przy ul. Lipowej w Lublinie.
"Tegoroczna kwesta rozpocznie się w środę rano i potrwa do piątku. Do tej pory zgłosiło się około stu wolontariuszy. Sztab akcji mieści się w Radiu Lublin, co ważne każdy może przyjść do nas w dowolnym momencie, otrzymać identyfikator, zaplombowaną puszkę i zacząć kwestować. Szacujemy, że jak co roku będzie to łącznie około 200 wolontariuszy" – podkreśliła przewodnicząca Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Lublina Marta Goździowska-Łupkowska.
Wśród kwestujących są uczniowie lubelskich szkół, rodzice z dziećmi, artyści, sportowcy, politycy, samorządowcy. W tym roku swój udział zapowiedzieli m.in. muzyk Krzysztof Cugowski, wojewoda Lech Sprawka, pisarz Marcin Wroński, zastępca prezydenta Lublina Mariusz Banach, dyrektor Teatru Osterwy Redbad Klynstra-Komornicki.
Z zebranych środków organizatorzy planują odnowienie rzeźby secesyjnej na pomniku p. Bercikowskiej, nagrobka Władysława Plewińskiego, nagrobka Stefanii Mazurkiewicz, nagrobka Stanisława Pliszczyńskiego.
Cmentarz w Łomży
Ponad stu wolontariuszy kwestuje na rzecz ratowania najcenniejszych pod względem historycznym i artystycznym nagrobków na zabytkowym XIX-wiecznym cmentarzu w Łomży (Podlaskie). Kwesta rozpoczęła się w środę rano. Potrwa dwa dni. W ubiegłym roku udało się zebrać blisko 55 tys. zł.
Łomżyński cmentarz ma ponad 220 lat. Początki tej nekropolii sięgają 1801 r. Znajduje się tam około pięciuset zabytkowych nagrobków. Pierwszą kwestę na rzecz ratowania zabytków cmentarnych zorganizowano w Łomży w 1984 r.
Tegoroczna kwesta rozpoczęła się w środę rano. Tradycyjnie wolontariuszy można spotkać 1 listopada przy wszystkich cmentarnych bramach od godz. 8:30 - powiedział PAP Józef Babiel z organizującego kwestę Towarzystwa Przyjaciół Ziemi Łomżyńskiej. W sumie kwestować będzie ponad 100 wolontariuszy.
Natomiast w czwartek będzie można spotkać wolontariuszy i wrzucać datki do skarbon ustawionych przy głównych bramach. Kwesty w dwa dni potrwają do zmroku.
Cmentarz św. Jerzego - Toruń
Tradycyjnie w Dniu Wszystkich Świętych przez wiele godzin na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu trwa kwesta na renowację zabytkowych nagrobków. Od 2003 r. dzięki wydarzeniu organizowanemu przez Urząd Miasta oraz Towarzystwo Miłośników Torunia udało się zebrać ponad 260 tys. zł. Wyremontowano za te pieniądze ok. 30 nagrobków.
W tym roku celem kwesty jest renowacja kwatery rodziny Glińskich, położonej w części należącej do parafii śś. Janów.
Na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu spoczywają m.in. pionierka pedagogiki specjalnej w Polsce Wanda Szuman, kurierka Komendy Głównej AK gen. Elżbieta Zawacka ps. Zo, rektor UMK Sławomir Kalembka, astronom Wilhelmina Iwanowska, a także sędzia Trybunału Konstytucyjnego prof. Lech Morawski. Nekropolia istnieje od 1811 roku.
Opolskie - kwesty przy cmentarzach w regionie
W dzień Wszystkich Świętych przy wielu cmentarzach w województwie opolskim będą prowadzone kwesty. Udział w zbiórkach zapowiedzieli przedstawiciele samorządu, organizacji kultury, mniejszości niemieckiej, kibice Odry Opole.
Po raz pierwszy zbierane będą pieniądze na renowację zabytkowego cmentarza katolicko-ewangelickiego przy ulicy Wrocławskiej w Opolu. Swój udział w zbiórce zapowiedzieli przedstawiciele władz samorządowych, organizacji kultury i mniejszości niemieckiej. Pieniądze z pierwszej kwesty będą przeznaczone na renowację nagrobka Josepha Jackischa – opolskiego malarza - i grobów Sióstr Franciszkanek Szpitalnych.
"Cmentarz przy ulicy Wrocławskiej, ze względu na swój stan, ale i miejsce w historii naszego miasta, wymaga olbrzymich nakładów finansowych. Dzisiejsza kwesta jest pierwszą, jednak wszyscy mamy nadzieję, że nie ostatnią" - powiedziała Joanna Filipczyk, dyrektor Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu.
Także w stolicy regionu, już po raz ósmy, kibice i sympatycy klubu piłkarskiego Odry Opole będą zbierali pieniądze na ekshumacje i identyfikację Żołnierzy Wyklętych.
W Kędzierzynie-Koźlu, Głubczycach i Głuchołazach dzięki pieniądzom zebranym podczas zbiórek będą porządkowane miejsca pamięci na dawnych Kresach Wschodnich oraz kupowane paczki ze wsparciem dla rodaków żyjących nadal poza granicami Polski.
Cmentarze przy Rogatce - Kalisz
Trwa kwesta na ratowanie trzech zabytkowych cmentarzy przy Rogatce. W XXIII zbiórce uczestniczą włodarze miasta, urzędnicy, politycy, harcerze i uczniowie kaliskich szkół. Prezydentowi Kalisza pomaga w kweście 13-letnia córka.
1 listopada zbiórka do puszek prowadzona jest jednocześnie na dwóch kaliskich cmentarzach komunalnym przy ul. Poznańskiej oraz na cmentarzu rzymskokatolickim przy ul. Górnośląskiej.
Celem tegorocznej kwesty jest zgromadzenie środków na konserwację zniszczonego pomnika Anny ze Stokowskich Radwan Babskiej z 1919 roku z cmentarza rzymskokatolickiego.
Zabytkowe nagrobki, grobowce i kaplice na trzech wyznaniowych nekropoliach przy Rogatce (grecko-prawosławnym, ewangelicko-augsburskim i katolickim) kryją prochy minionych pokoleń kaliszan, są świadectwem wielokulturowej przeszłości Kalisza, a także wyrazem kunsztu kamieniarzy i rzeźbiarzy działających w mieście.
Śląskie nekropolie
Wsparcie hospicjów, renowacja zabytkowych nagrobków oraz pomoc dla najuboższych – to cele rozpoczętych w środę licznych kwest na kilkudziesięciu cmentarzach w woj. śląskim. Najstarsza zbiórka, w Bytomiu, odbywa się po raz 31., w Częstochowie 26., w Tychach po raz 24.
W Częstochowie, Dąbrowie Górniczej, Będzinie, Czeladzi czy Rudzie Śląskiej środki zebrane podczas listopadowych kwest wspomagają odnowę najcenniejszych zabytków miejscowych nekropolii. W Katowicach, Tychach, Gliwicach i Rybniku wspierane są hospicja, w Zabrzu i Bytomiu pieniądze przeznaczane są na pomoc osobom potrzebującym.
W Bytomiu doroczną kwestę po raz 31. zorganizowało środowisko potomków związanych z tym miastem Kresowian. Z jego inicjatywy w przeddzień kwesty na cmentarzu przy ul. Powstańców Śląskich poświęcono Memoriał Pamięci, upamiętniający ofiary zbrodni na Wołyniu. Pieniądze ze środowej kwesty będą przeznaczone na pomoc dla Polaków na Kresach, a także dla dzieci z ubogich rodzin na Śląsku.
Pieniądze na potrzebujących zbierane są także na pięciu cmentarzach w Zabrzu, gdzie doroczną zbiórkę zorganizowało zabrzańskie koło Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta. Środki będą wykorzystane na cele statutowe towarzystwa - niesienie pomocy matkom z dziećmi, bezdomnym kobietom oraz osobom skrajnie ubogim.
Cmentarz Centralny - Szczecin
Stowarzyszenie Katyń, Fundacja Zachodniopomorskie Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych oraz Komitet Opieki nad Pomnikiem "Tym, którzy nie powrócili z morza’" - m.in. te organizacje zbierają datki na największej polskiej nekropolii w Szczecinie. Łącznie na Cmentarzu Centralnym zgłoszonych zostało siedem kwest.
W ubiegłych latach dzięki zbiórce udało się odnowić nagrobki artystów – muzyków, plastyków, aktorów, oraz działaczy przedwojennej szczecińskiej Polonii.
Wszyscy wolontariusze wyposażeni są w identyfikatory z nr. zbiórki oraz puszki.
Kwesty prowadzone są też na innych nekropoliach w mieście, m.in. na cmentarzu w Dąbiu.
(PAP)
autorzy: Szymon Bafia, Ilona Pecka, Agnieszka Lipska, Gabriela Bogaczyk, Sylwia Wieczeryńska, Tomasz Więcławski, Marek Szczepanik, Ewa Bąkowska
kno/
