2022-08-31 20:12 aktualizacja: 2022-09-01, 08:38
Główny ekonomista Ministerstwa Finansów Łukasz Czernicki Fot. PAP/Adam Warżawa
Pracujemy nad nowym systemem dochodów jednostek samorządu terytorialnego - powiedział PAP główny ekonomista Ministerstwa Finansów Łukasz Czernicki. Zaznaczył, że 13,7 mld zł, które JST otrzymają w tym roku dodatkowo z budżetu państwa ma zrekompensować gminom niższe wpływy z podatków.
Wypłatę 13,7 mld zł ma umożliwić nowelizacja ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw, której projekt znajduje się w Sejmie.
"Kwota, którą otrzymają samorządy znacznie przekracza dochody, jakie otrzymałyby JST w formie subwencji rozwojowej przewidzianej w obowiązującej obecnie ustawie" - wskazał Czernicki. Przyznał, że niektóre samorządy zgłaszają zastrzeżenia do projektu, a "kością niezgody są nieaktualne już scenariusze makroekonomiczne niektórych gmin".
Wyjaśnił, że w wyniku wprowadzonych w tym roku zmian systemu podatkowego, samorządy mogą osiągnąć niższe wpływy z np. z tytułu PIT czy CIT, co ma im właśnie zrekompensować większa wypłata z budżetu państwa.
Pytany czy zwiększenie tegorocznej puli będzie oznaczało mniej pieniędzy z 2023 roku, Czernicki wskazał, że
"jeżeli założymy, że w przyszłym roku do JST trafiłoby ok. 8 mld zł, a w tym roku przekazane zostanie ok. 14 mld zł, to per saldo samorządy otrzymają więcej pieniędzy". Zauważył też, że z punktu widzenia zarządzających lepiej jest jeśli należne im środki wpłyną wcześniej, bo będą mogli efektywniej nimi zarządzać, zgodnie z "pilnością swoich potrzeb". Dodał, że JST będą mogły wykorzystać te środki według własnego uznania, czyli np. na zwiększenie inwestycji, albo pokrycie wydatków bieżących. "Włodarze sami będą podejmować decyzje dotyczące wydatkowania tych środków, jednak przed samorządami stoi kilka wyzwań związanych z kryzysem energetycznym" - wskazał.
Podkreślił jednak, że gminy nie zostaną same z tym problemem, gdyż finansowane na ten cel zabezpieczone będzie także z budżetu państwa m.in dzięki ustawie o dodatku węglowym czy ustawie o wsparciu odbiorców korzystających z innych źródeł ciepła. Przypomniał, że w budżecie centralnym przewidziano ok. 10 mld zł.
Główny ekonomista MF powiedział, że obecnie w resorcie trwają prace nad budową nowego systemu dochodów Jednostek Samorządu Terytorialnego. "Zręby tego systemu powstały już w ubiegłym roku" - wskazał, przypominając, że pierwszym etapem reformy była uchwalona w 2021 r. ustawa o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła m.in. podstawę prawną do przekazania jednostkom samorządu terytorialnego z budżetu państwa w roku 2021 dodatkowych dochodów jako uzupełnienie subwencji ogólnej w kwocie 8 mld zł. Dodał, że jeśli chodzi o ostateczny kształt systemu, będzie można go określić w przyszłym roku. "Potrzebujemy mieć wyniki wpływów do samorządów z PIT czy CIT za pierwszy rok po zmianach podatkowych, żeby wiedzieć, jak one oddziaływanie na dochody JST" - wyjaśnił. Zaznaczył, że "intencją MF i rządu jest takie skalibrowanie nowego systemu, żeby był on sprawiedliwy dla wszystkich".
Czernicki podkreślił, też, że budowanie nowego systemu dochodów jest skomplikowanym zadaniem, na które wpływa wiele czynników, m.in. bardzo duża różnorodność jednostek samorządu terytorialnego, zarówno pod względem terytorialnym, jak i rozwoju gospodarczego i społecznego, a także sytuacja ekonomiczna w kraju i za granicą. Dodał, że prace te są prowadzone w ramach powołanego na mocy ustaleń Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego Zespołu ds. przeglądu finansów samorządowych, w skład którego wchodzą przedstawiciele rządu i samorządu.
Wykonanie budżetów według założonych planów
Jak wynika z danych MF, sytuacja samorządów po I półroczu 2022 r. pozostaje stabilna, a wykonanie budżetów samorządowych przebiega według założonych planów. Samorządy odnotowały nadwyżkę budżetową w kwocie ponad 14,4 mld zł, zaś nadwyżka operacyjna samorządów, czyli różnica między ich bieżącymi dochodami a wydatkami po I półroczu 2022 r. wyniosła blisko 20,5 mld zł. Spadło też zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego. Na koniec II kw. 2022 r. wyniosło 87 403 mln zł, co oznacza spadek o 3 720 mln zł względem IV kwartału 2021. Oprócz dochodów, które wpływają w bieżącym roku samorządy mogą dysponować środkami pozostałymi z lat ubiegłych w wysokości prawie 52,1 mld zł. (PAP)
autor: Ewa Wesołowska
mar/
