2022-11-08 18:47 aktualizacja: 2022-11-09, 10:22
Fot. PAP/Albert Zawada
W Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie dobiegły końca prace wykończeniowe w nowo powstałym Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oraz poświęconej im Izbie Pamięci. 12 listopada odbędą się tutaj uroczystości ponownego pochówku szczątków prezydentów: Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego, Stanisława Ostrowskiego. Wraz z nimi w Mauzoleum spocznie również ostatni prezydent RP na uchodźstwie - Ryszard Kaczorowski wraz z małżonką. Po oficjalnych uroczystościach, będących zwieńczeniem trwających od czterech lat obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości, Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie oraz Izba Pamięci zostaną udostępnione zwiedzającym.
We wtorek w Centrum Opatrzności Bożej w Warszawie Fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie" zorganizowała spotkanie prasowe połączone ze zwiedzaniem nowo powstałego Mauzoleum Prezydentów oraz Izby Pamięci.
Prezes Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie" Mikołaj Falkowski powiedział PAP, że sprowadzenie do Polski szczątków trzech prezydentów II RP na uchodźstwie to "rzecz bez precedensu".
"Kaliber tego zdarzenia jest potężny. Podkreślamy ciągłość legalnego funkcjonowania państwa polskiego pomiędzy II RP, III RP, a tym całym wielkim wehikułem historycznym, który rozgrywał się na emigracji pomiędzy 1939 r. a 1990 r. Oddajemy hołd i należny szacunek polskim patriotom, ludziom, którzy udowodnili i pokazali poprzez swoją postawę i działania, że w wielkim historycznym sporze z komunistami, którzy po 1945 r. sprawowali władzę w Polsce, narzuconą przez Moskwę, w wyniku takich a nie innych rozstrzygnięć po traktacie jałtańskim, że oni mieli rację, zarówno jeśli chodzi o punkt widzenia na polskie interesy narodowe, na prawa podmiotowe polskiego narodu, ale mieli rację też w tych fundamentalnych kwestiach dotyczących prawdy historycznej, chociażby dotyczącej zbrodni katyńskiej" - podkreślił Falkowski.
Wskazał, że "to właśnie na emigracji ukazywały się polskie gazety, tygodniki, publikacje, już od końca lat 40., traktujące o zbrodni katyńskiej i innych zbrodniach popełnionych na narodzie polskim". "Tym zajmowali się ci ludzie. W latach 80. organizowali pomoc dla opozycji solidarnościowej, apelowali na świecie o wspieranie wolnościowych ruchów i dążeń narodu polskiego. To jest bardzo ważne. Oni byli naszymi przedstawicielami, naszymi ambasadorami, którzy zachowali wierność Konstytucji kwietniowej i dopiero wtedy, kiedy to było możliwe, prezydent Kaczorowski przekazał insygnia władzy prezydenckiej prezydentowi Lechowi Wałęsie, który był wybrany w pierwszych wolnych wyborach prezydenckich w 1990 r." - przypomniał.
Poinformował, że 12 listopada ok. godz. 13 na lotnisku wojskowym na Okęciu wyląduje samolot z trumnami prezydentów.
Trzej prezydenci RP na uchodźstwie wrócą do kraju
"Z udziałem przedstawicieli władz państwowych oraz z zachowaniem ceremoniału odbędzie się uroczyste powitanie. Następnie trumny zostaną przewiezione do Świątyni Opatrzności Bożej. Około 14.45 spodziewamy się przyjazdu kolumny pod Świątynię, następnie rozpocznie się uroczyste przeniesienie trumien z samochodów do świątyni. O godz. 15 planowane jest rozpoczęcie specjalnej mszy pogrzebowej. Ok. godz. 16.45 w Mauzoleum Prezydentów RP nastąpi złożenie do sarkofagów, wcześniej poprzedzone salwą honorową wykonaną przez Kompanię Reprezentacyjną WP. Będą też biły dzwony Metropolii Warszawskiej" - opowiadał prezes Fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie".
Wojciech Labuda, pełnomocnik prezesa Rady Ministrów ds. ochrony miejsc pamięci, powiedział, że "12 listopada kończymy czteroletnie obchody 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości i wieńczymy je pochówkiem trzech prezydentów na uchodźstwie". "100-lecie niepodległości to pół wieku Polski poza Polską, Polski na uchodźstwie i dzisiaj prezydenci tej Polski wracają do kraju" - podkreślił.
Kustosz Świątyni Opatrzności Bożej ks. Tadeusz Aleksandrowicz przypomniał, że "w marcu 1921 r. Sejm uchwalił m.in. Konstytucję marcową i przyjął ustawę o wykonaniu ślubu uczynionego przez Sejm Czteroletni wzniesienia w Warszawie Świątyni Opatrzności Bożej".
"W ustawie m.in. zapisano, że w podziemiach tego wotum narodu mają znaleźć się grobowce Polaków zasłużonych dla odzyskania wolności. Można powiedzieć, że w tej chwili jesteśmy kontynuatorami tego dzieła, które zostało zapisane ponad 200 lat temu i potwierdzone ponad 100 lat. Dlatego też nie dziwi ta decyzja, że w Mauzoleum znalazło się także miejsce dla prezydentów, którzy pełniąc swoją funkcję na obczyźnie przez lata II wojny światowej i następujący po niej okres komunistycznego zniewolenia, wiernie służyli Polsce i kontynuowali tę ciągłość" - mówił ks. Aleksandrowicz.
"Izba Pamięci służy przypomnieniu postaci prezydentów RP na uchodźstwie"
Obok Mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie powstała poświęcona im Izba Pamięci, przygotowana przez Instytut Pamięci Narodowej.
"Izba pamięci służy przypomnieniu postaci prezydentów RP na uchodźstwie, czasów, w którym przyszło im działać oraz wyzwań, jakim usiłowali sprostać. Na wystawie stałej znajdują się zdjęcia, artefakty i dokumenty pozyskane od rodzin i instytucji pielęgnujących pamięć o prawowitych władzach państwa polskiego. W Izbie zostanie również zaprezentowane tło historyczne oraz mapa ukazująca główne ośrodki polonijne na świecie" - mówiła Elżbieta Duda, zastępca dyrektora Biura Edukacji Narodowej w IPN.
W gablotach przedstawiających postacie kolejnych prezydentów na uchodźstwie będzie można zobaczyć oryginalne fotografie i dokumenty z okresu pełnienia funkcji głowy państwa, a także z okresu ich wcześniejszej działalności. Wśród prezentowanych artefaktów znajdą się m.in. pamiątki związane z ostatnim prezydentem II RP Ignacym Mościckim, paszport i legitymacja oficera służby zdrowia z 1944 r. Stanisława Ostrowskiego, pieczęć prezydenta Kazimierza Sabbata oraz ryngraf ofiarowany 4 września 2004 r. Ryszardowi Kaczorowskiemu z okazji 85. rocznicy jego urodzin.
W Izbie Pamięci szczególne miejsce zajmie kopia prezydenckiej Chorągwi Rzeczypospolitej, której oryginał powiewał nad Zamkiem Królewskim od 1926 do 1939 r., a następnie został wywieziony przez prezydenta Mościckiego do Londynu. Na multimedialnym ekranie prezentowany będzie materiał filmowy poświęcony wszystkim prezydentom na uchodźstwie.
Projektantem wystawy w Izbie Pamięci jest Jarosław Kłaput, który odpowiadał m.in. za projekty Muzeum Dom Rodzinny Ojca Świętego Jana Pawła II w Wadowicach oraz ekspozycji głównej Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego.
Sprowadzone do Polski z Cmentarza Lotników Polskich w Newark-on-Trent w Wielkiej Brytanii szczątki prezydentów RP na uchodźstwie zostaną złożone w specjalnych, marmurowych sarkofagach. Obok grobowców prezydentów Raczkiewicza, Zaleskiego, Ostrowskiego i Kaczorowskiego w Mauzoleum znajdą się również dwa sarkofagi, tzw. cenotafy, symbolicznie upamiętniające prezydentów Edwarda Raczyńskiego, pochowanego w rodzinnym majątku w Rogalinie, oraz Kazimierza Sabbata, który spoczywa na cmentarzu Gunnersbury w Londynie.
Projekt objęty jest Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości oraz Honorowym Patronatem Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego.
Inicjatywa jest realizowana przez Fundację "Pomoc Polakom na Wschodzie" we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, Instytutem Pamięci Narodowej, Centrum Opatrzności Bożej, Ministerstwem Obrony Narodowej, Ministerstwem Spraw Zagranicznych oraz Biurem Programu "Niepodległa". Projektowi towarzyszy kampania informacyjno-edukacyjna "Misja: Wolna Polska".(PAP)
Autorka: Katarzyna Krzykowska
mmi/
