Ambasador Sadoś: oczekujemy systemowych działań KE w sprawie ukraińskiego zboża

"Wysłany 30 marca list pięciu premierów państw UE do Komisji Europejskiej w sprawie importu zboża z Ukrainy nadal pozostaje bez odpowiedzi. Nie ma w nim prośby o pomoc, ale jest cały zestaw konkretnych, technicznych działań w wymiarze handlowym, rekompensat dla rolników, a także korytarzy solidności. Reakcja Komisji Europejskiej na ten problem jest jak na razie bardzo stonowana. Czekamy na systemowe działania. W interesie wszystkich jest jak najszybsza reakcja” – oświadczył ambasador.

"Chcemy pomagać Ukrainie, chcemy kontynuować wsparcie, ale nie możemy tego zrobić kosztem milionów europejskich rolników. Jeśli rolnicy blokują połączenia graniczne, terminale, połączenia kolejowe, to musimy się nad tym pochylić. Poinformowaliśmy KE, że przyjęte w sobotę rozporządzenie ma charakter tymczasowy. Oczekujemy ze strony KE systemowego podejścia do problemu” – wskazał Sadoś.

Jak dodał, uruchomione przez KE korytarze solidarności, które miały służyć wywozowi zboża z Ukrainy, zakładały rozbudowę terminali transportowych, linii kolejowych, silosów zbożowych. „Jak na razie nie otrzymaliśmy na ten cel żadnych środków. Mamy obietnice inwestycji na poziomie kilkunastu milinów euro, ale z punktu widzenia infrastrukturalnego to nie są duże środki” – stwierdził dyplomata.

Sadoś zaznaczył, że Polska podnosiła kwestie dotyczące ukraińskiego zboża już w styczniu na posiedzeniu Rady UE ds. rolnictwa, jak również w marcu na szczycie UE w Brukseli.

Komisja Europejska opublikowała 5 kwietnia rozporządzenie, w ramach którego trzem państwom - Polsce, Bułgarii i Rumunii - przyznano pomoc w wysokości 56,3 mln euro za straty wywołane importem ukraińskiego zboża. Polska otrzymała z tej kwoty 29,5 mln euro.

Obecnie KE pracuje nad drugą transzą wsparcia. Jak dowiedziała się PAP, zostanie ona prawdopodobnie zwiększona z pierwotnych 75 mln euro do 100 mln euro. W ciągu najbliższych dni projekt decyzji ma zaprezentować KE. Sprawa ukraińskiego zboża ma być też omawiana w przyszłym tygodniu na spotkania ministrów rolnictwa krajów unijnych w Luksemburgu.

Zakaz przywozu produktów rolnych z Ukrainy

W sobotę minister rozwoju i technologii Waldemar Buda podpisał rozporządzenie w sprawie zakazu przywozu z Ukrainy produktów rolnych. Zakłada ono, że do 30 czerwca br. obowiązuje zakaz przywozu z Ukrainy m.in. zboża, cukru, jaj.

Po decyzji Polski również Węgry tymczasowo zablokowały import ukraińskiego zboża, nasion roślin oleistych i niektórych innych produktów rolnych, aby chronić swój rynek wewnętrzny - poinformował w sobotę węgierski minister rolnictwa Istvan Nagy.

W poniedziałek czasowy zakaz importu ukraińskiego zboża wprowadził rząd Słowacji. Ministerstwo rolnictwa tego kraju oświadczyło, że wyczerpało już wszystkie prawne możliwości kontroli napływu zboża z Ukrainy przy jednoczesnym zachowaniu tzw. korytarzy solidarności.

"Jesteśmy w kontakcie z odpowiednimi władzami państw UE, które ogłaszają te środki, a także z władzami Ukrainy, żeby zorientować się w zakresie środków i podstawach prawnych. Nie mamy pełnej jasności w tej kwestii. Równolegle warto przypomnieć, że polityka handlowa jest wyłączną kompetencją UE, co oznacza, że decyzje muszą być podejmowane na poziomie UE. Dlatego, powtarzamy, że jednostronne działanie nie jest możliwe w tym kontekście" - powiedziała w poniedziałek rzeczniczka KE Miriam Garcia Ferrer na konferencji prasowej w Brukseli.

Apel do przewodniczącej KE

Premierzy Polski, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Słowacji w liście napisanym w zeszłym tygodniu do przewodniczącej KE Ursuli von der Leyen domagali się interwencji w sprawie napływu ukraińskiego zboża do UE. Inicjatywa wyszła od szefa polskiego rządu Mateusza Morawieckiego.

Liderzy państw podkreślali, że "agresja Rosji na Ukrainę spowodowała nie tylko ogromny wzrost kosztów produkcji w sektorze rolnym i wzrost ryzyka biznesowego, ale także problemy na rolniczych rynkach unijnych". "Wspomniane trudności nie dotyczą jednak całego rynku europejskiego" - zaznaczono.

"Najpoważniejsze problemy występują w krajach graniczących z Ukrainą lub położonych w jej bliskim sąsiedztwie. Problemy te związane są ze znacznym wzrostem dostaw produktów ukraińskich na rynki państw członkowskich UE, zwłaszcza graniczących z Ukrainą lub znajdujących się w jej pobliżu" - zwrócili uwagę premierzy. "W szczególności doszło do bezprecedensowego wzrostu importu zbóż, nasion oleistych, jaj, drobiu, cukru, soku jabłkowego, jagód, jabłek, mąki, miodu i makaronu" - dodano.

Politycy pisali także, że pojawiły się trudności w zagospodarowaniu nadwyżek zbóż znajdujących się w magazynach, co spowodowało destabilizację rynku zbóż, roślin przemysłowych i oleistych, zwłaszcza pszenicy, kukurydzy, rzepaku i słonecznika oraz nałożenie dodatkowych kosztów na producentów rolnych.

"Biorąc pod uwagę skalę powyższych zjawisk, konieczne jest znaczne zwiększenie ilości środków finansowych przeznaczonych na działania wspierające UE. Potrzebne są dodatkowe fundusze, ponieważ środki ze Wspólnej Polityki Rolnej i budżetów krajowych są niewystarczające" - podkreślili liderzy.

"Wzywamy Komisję do przeanalizowania możliwości zakupu nadwyżek zboża od sąsiednich państw członkowskich na cele humanitarne" - zaapelowali premierzy. Wezwali również do finansowego wsparcia rozwoju infrastruktury transportowej, w tym portów nad Morzem Czarnym i Dunajem, by usprawnić obieg stale rosnącego strumienia towarów z Ukrainy do UE oraz umożliwić jego płynne przekazywanie do państw trzecich.

Z Brukseli Łukasz Osiński (PAP)

mj/