2023-06-18 05:57 aktualizacja: 2023-06-18, 17:42
Naukowcy odkryli planetę w układzie podwójnym gwiazd. Fot. Pixabay (zdjęcie ilustracyjne)
Naukowcy ogłosili odkrycie planety przypominającej fikcyjny glob Tatooine z „Gwiezdnych wojen”, czyli planetę mającą aż dwa słońca. Wyniki obserwacji przedstawiono w „Nature Astronomy”.
Planety w układach podwójnych gwiazd można podzielić na dwa rodzaje. Jeden to planeta krążąca wokół jednej z gwiazd w układzie podwójnym. Z kolei drugi to planeta okrążająca jednocześnie obie gwiazdy (planeta okołopodwójna, ang. circumbinary planet). I właśnie z tym drugim przypadkiem mamy do czynienia w przypadku odkrycia ogłoszonego przez naukowców z University of Birmingham w Wielkiej Brytanii, którzy kierowali badaniami.
Dane obserwacyjne pochodziły z projektu o nazwie Binaries Escorted By Orbiting Planets (BEBOP), którego celem są poszukiwania, przy pomocy spektroskopii i metody pomiarów prędkości radialnych, planet krążących wokół gwiazd podwójnych.
Odkryta planeta nosi nazwę BEBOB-1c, jej inne oznaczenie to TOI-1338 c. Ma okres orbitalny 215 dni i jest dużą planetą, z masą 65 razy większą niż masa Ziemi (czyli około pięć razy mniej niż masa Jowisza). Jej promień nie jest na razie znany.
Co ciekawe, nie jest to pierwsza planeta odkryta w systemie TOI-1338. Wcześnie, dzięki obserwacjom Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS), udało się w 2020 roku przy pomocy metody tranzytów odkryć planetę TOI-1338 b o okresie orbitalnym 95 dni. Również w tych badaniach uczestniczyli astronomowie z University of Birmingham.
Metoda tranzytów, czyli obserwacje niewielkiego osłabienia światła gwiazdy w wyniku przejścia planety na linii widzenia, nie pozwalają na wyznaczenie masy planety. W ramach projektu BEBOB próbowano ustalić jej masę, mierząc prędkości radialne gwiazdy mogące pokazać jej przesunięcia (zbliżanie się i oddalanie od nas) wywołane obecnością planety. Nie udało się tego dokonać (określono jedynie górny limit masy planty), ale zamiast tego odkryto drugą planetę. Planeta TOI-1338 b ma promień blisko siedem razy większy niż promień Ziemi, natomiast jej masa nie powinna być większa niż 22 masy Ziemi.
"Obecnie znamy jedynie 12 systemów podwójnych, w których planeta krąży wokół obu gwiazd, a opisywany system jest jedynym z więcej niż jedną planetą" - powiedział David Martin, astronom odbywający staż na Ohio State University, biorący udział w badaniach.
Naukowcy wskazują, że niewykluczone, iż w systemie TOI-1338 uda się odkryć jeszcze więcej planet.
Pierwszym autorem publikacji opisującej odkrycie jest Matthew Standing, który ukończył doktorat na University of Birmingham, a obecnie pracuje w The Open University. (PAP)
mmi/
