2023-07-22 07:16 aktualizacja: 2023-07-22, 12:53
Wybory parlamentarne w Hiszpanii Fot. PAP/EPA/Cabalar
Odbywające się w Hiszpanii wybory do parlamentu powinny zgodnie z ostatnimi sondażami przynieść zwycięstwo opozycyjnej Partii Ludowej (PP), cieszącej się - według ośrodka Sigma Dos - poparciem na poziomie 35 proc. Na drugim miejscu plasuje się Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza (PSOE) premiera Pedro Sancheza, na którą chce głosować 28 proc. obywateli. W wyborczym wyścigu liczy się też prawicowa partia Vox i lewicowy blok Sumar. Oto co proponują Hiszpanom główne ugrupowania polityczne.
Partia Ludowa - skupienie na gospodarce i poprawie funkcjonowania państwa
Uznawane za centroprawicowe ugrupowanie, którym kieruje Alberto Nunez Feijoo, koncentruje się na kwestiach gospodarczych, postulując szczególnie pilne działania służące obniżeniu rekordowego długu publicznego kraju, który sięga 1,54 bln euro.
PP chce zdynamizować hiszpańską gospodarkę m.in. poprzez zmniejszenie obciążeń fiskalnych dla największych fortun w kraju, a także wspierając rodzimy przemysł spożywczy tymczasową redukcją stawki VAT. Objęłaby ona m.in. produkty mięsne i ryby.
W przeciwieństwie do głównych partii startujących w hiszpańskich wyborach parlamentarnych PP częściej podkreśla konieczność zmian gospodarczych i usprawnienia funkcjonowania struktur państwa, unikając tematów dzielących społeczeństwo hiszpańskie w sprawach dotyczących obyczajowości i współczesnej historii kraju.
Partia Ludowa, walcząca w przeszłości o ograniczenie aborcji, których co roku przeprowadza się w Hiszpanii ponad 90 tys., pod kierownictwem Feijoo coraz bardziej zbliża się jednak do ugrupowań lewicy. W lutym br. lider PP przyznał, że choć możliwości przystąpienia do zabiegu przerwania ciąży nie należy uznawać za prawo podstawowe, „przysługuje ono kobietom w granicach obowiązującego prawa”.
W ostatnich latach PP zmniejszył też swoją niechęć wobec organizacji mniejszości seksualnych. Od kilku lat niektórzy politycy tej partii pojawiają się na paradach równości, a także publicznie deklarują swoją przynależność do środowiska LGBT.
Opowiadająca się za prawem decydowania rodziców do wyboru szkoły dla dzieci PP popiera neutralność ideologiczną w publicznych placówkach oświatowych. Zgadza się też na wspieranie prywatnych szkół, w większości katolickich, z budżetu państwa.
Władze PP krytykują też zatwierdzoną w 2022 r. przez Kortezy ustawę o pamięci demokratycznej, określając ją jako szkodliwą dla Hiszpanii i pogłębiającą podziały społeczne. Ustawa m.in. nakłada na państwo obowiązek poszukiwań ciał ofiar toczącej się w latach 1936-39 wojny domowej i wypłacania odszkodowań rodzinom ofiar tego konfliktu oraz poszkodowanych w czasie trwających do 1975 r. rządów frankistów.
W ocenie Partii Ludowej ustawa ta powinna zostać zlikwidowana, a władze Hiszpanii muszą skoncentrować się na zwalczaniu separatyzmu w Katalonii i Kraju Basków. PP proponuje śledztwa w sprawie wciąż nierozwiązanych 379 aktów terroru popełnionych przez baskijską separatystyczną organizację ETA. Postuluje też zaostrzyć kary dla osób pochwalających tę nieistniejącą już organizację terrorystyczną.
PP opowiada się za uregulowaniem zjawiska nielegalnej imigracji do Hiszpanii w ramach polityki i w porozumieniu z Unią Europejską. Chce usprawnić jednak procedury wydalania z kraju imigrantów, którzy popełnili przestępstwa oraz „cudzoziemców ekstremistów”.
Partia Ludowa popiera obecność Hiszpanii w NATO i jej zaangażowanie we wspieranie Ukrainy w obronę przed rosyjską agresją. Postuluje kontynuację przekazywania broni dla Kijowa i wspierania szkoleń ukraińskich żołnierzy.
PSOE - wsparcie dla ekologii i cyfryzacji, zaangażowanie w kwestie obyczajowe
W polityce gospodarczej socjaliści, utrzymujący się u władzy od czerwca 2018 r., proponują ulgi podatkowe dla małych i średnich firm inwestujących w ekologię oraz w cyfryzację. Postulują wsparcie dla startupów. Deklarują też zaostrzenie walki przeciwko oszustwom podatkowym, a także wyższe opodatkowanie firm, które zanieczyszczają środowisko naturalne.
Socjaliści są bardziej od PP zaangażowani w kwestie obyczajowe. Popierająca prawo do aborcji PSOE sprzeciwia się jednak wynajmowaniu przez pary surogatek. Podczas kampanii wyborczej zagroziła ściganiem firm świadczących tego typu usługi.
Przy wsparciu socjalistów premiera Sancheza w 2022 r. w Hiszpanii zatwierdzono tzw. prawo trans, czyli ustawę o transpłciowości dopuszczającą zmianę - za zgodą rodziców - płci w dokumentach przez dzieci, które ukończyły 14 lat (od 16. roku życia nie potrzebna jest zgoda rodziców). Do przyjęcia nowego imienia, zgodnego z odczuwaną płcią, odmienną od biologicznej, nie jest już konieczna terapia hormonalna ani operacja korekty płci.
Opowiadająca się za utworzeniem prawa ograniczającego dzieciom dostępu do treści pornograficznych PSOE nie zabrania nauczania kilkuletnich dzieci o technikach seksualnych. Nie sprzeciwia się też uświadamianiu uczniów szkół podstawowych o społeczności LGBT oraz gender.
PSOE jest głównym promotorem wdrażania ustawy o pamięci demokratycznej. Poza poszukiwaniem zbiorowych mogił wojny domowej, popiera też utworzenie w tym celu bazy danych DNA ofiar hiszpańskiej wojny domowej.
Socjaliści Sancheza idą do wyborów z hasłami otwartości na imigrantów, ale chcą aby ich napływ był kontrolowany i uregulowany. Proponują usprawnienie procedur przyjmowania imigrantów zarobkowych, a także osób ze środowisk LGBT, które deklarują, że są prześladowane we własnych krajach.
PSOE popiera obecność Hiszpanii w NATO i jej zaangażowanie we wspieranie Kijowa w obronę przed Rosją. Postuluje kontynuację przekazywania broni i wspierania szkoleń żołnierzy ukraińskiej armii.
Vox - redukcja biurokracji, rozwój małej przedsiębiorczości, konserwatyzm obyczajowy
Kierowany przez Santiago Abascala Vox, który w sondażach z poparciem na poziomie kilkunastu procent rywalizuje z blokiem Sumar o trzecie miejsce w wyborach, to najbardziej prawdopodobny koalicjant Partii Ludowej. Podobnie jak PP ugrupowanie konserwatystów opowiada się za sukcesywnym redukowaniem przez państwo długu publicznego.
Jednym z głównych gospodarczych haseł Vox jest maksymalna redukcja procedur biurokratycznych wobec firm, w tym szczególnie uproszczenia procesu rejestracji podmiotów gospodarczych. Opowiada się też za ograniczaniem obciążeń podatkowych dla małych i średnich przedsiębiorstw, szczególnie spółek rodzinnych. Popiera rozwój firm hiszpańskich, zwłaszcza z sektora wytwórczego.
Partia Abascala znacznie wyraźniej od PP wypowiada się w sprawach obyczajowych. Jest przeciwna aborcji, eutanazji, a za małżeństwo uznaje tylko związek mężczyzny i kobiety. Dopuszcza uznawanie związków partnerskich osób tej samej płci przez prawo hiszpańskie, choć odmawia im możliwości adopcji dzieci.
Konserwatyści z Vox konsekwentnie walczą z „ideologią gender” w placówkach oświatowych. Sprzeciwiają się „seksualizacji oraz indoktrynacji” przez mniejszości seksualne dzieci w przedszkolach i szkołach. Zapowiadają też unieważnienie ustawy o transpłciowości.
Vox, podobnie jak PP, oczekuje zniesienia postanowień ustawy o pamięci demokratycznej, a także zwrócenia się państwa przeciwko działaniom separatystów katalońskich i baskijskich. Opowiada się za zatwierdzeniem przepisów promujących dochodzenia w sprawie przestępstw ETA i innych organizacji terrorystycznych. Popiera też surowe karanie wszelkich form pochwalania aktów terrorystycznych.
Kierowane przez Abascala ugrupowanie opowiada się za zwalczaniem nielegalnego napływu imigrantów. Vox postrzega to zjawisko jako próbę osłabiania i destabilizacji Hiszpanii przez Maroko, którego obywatele dominują wśród osób bezprawnie przybywających na Płw. Iberyjski. Oskarża Rabat o świadome zaniedbywanie kontroli i niepowstrzymywanie imigrantów zmierzających z Afryki do Hiszpanii.
Podczas kampanii wyborczej Vox zaproponował organizację w Hiszpanii referendum dot. przyjmowania przybywających nielegalnie imigrantów. Chce też zamykania meczetów, w których radykalizowani są wierni.
Vox popiera obecność Hiszpanii w NATO oraz opowiada się za zacieśnieniem współpracy z sojusznikami z Paktu Północnoatlantyckiego. Jest też sprzymierzeńcem Ukrainy w walce z Rosją postulując wspieranie Kijowa w walce z agresorem.
Sumar - zasiłki dla młodzieży, decentralizacja, sceptycyzm wobec NATO i wspierania Ukrainy
Rywalizujący o trzecie miejsce w niedzielnych wyborach ruch Sumar grupuje partie uznawane za radykalnie lewicowe, z których większość w poprzednich wyborach, w 2019 r., startowała do Kortezów pod szyldem bloku Unidas Podemos.
Sumar kierowany przez wicepremier oraz minister pracy i gospodarki społecznej Yolandę Diaz próbuje przekonać do siebie głównie sympatyków skrajnej lewicy, feministki, zwolenników decentralizacji państwa oraz młodzież.
Zdaniem Diaz dobrym krokiem w celu zdynamizowania rynku pracy i gospodarki byłoby wypłacenie z budżetu Hiszpanii jednorazowych sum 20 tys. euro dla młodych osób kończących 18. rok życia.
W ocenie należącej do Komunistycznej Partii Hiszpanii (PCE) Diaz dla poprawy rodzimej gospodarki konieczne jest wspieranie spółek tworzonych przez młodych ludzi, a także zwiększanie obciążeń fiskalnych dla najbogatszych podmiotów gospodarczych, w szczególności banków. Popiera też utrzymanie wysokich podatków dla najlepiej zarabiających Hiszpanów oraz większe obciążenia fiskalne dla producentów alkoholu, tytoniu i żywności wysokoprzetworzonej, a także napojów z wysoką zawartością cukru.
Sunday will be a decisive day for Spain, where over 37 million citizens will be called to cast their votes in the general elections#Spain #Elecciones2023 https://t.co/xnbvcE3gIu
— Resolute Report (@RResoluteReport) July 21, 2023
Popierający prawo do aborcji i promujący mniejszości seksualne Sumar opowiada się za ułatwianiem młodzieży i dzieciom przeprowadzania formalnej zmiany płci. To dzięki politykom wchodzącym w skład tego bloku udało się przeforsować w 2022 r. ustawę o transpłciowości.
Nowe ugrupowanie popiera nauczanie w szkołach dzieci o mniejszościach seksualnych, a także jako jedyne z głównych czterech ugrupowań opowiada się za redukowaniem liczby godzin nauki języka hiszpańskiego kosztem języków regionalnych.
Sumar wspiera działania socjalistów w kwestii tzw. pamięci demokratycznej, domagając się całkowitego wypełnienia zatwierdzonej w 2022 r. ustawy w tej sprawie. Dodatkowo popiera też wypłatę odszkodowań dla osób LGBT, które miały być prześladowane w okresie frankistowskim.
Blok popiera integrację przybywających nielegalnie migrantów, domaga się zamknięcia tymczasowych ośrodków w których przebywają i usprawnienia procedur azylowych.
Ruch jest przeciwny zaangażowaniu Hiszpanii w wojnę na Ukrainie i wspieraniu tego kraju przez Madryt. Jest też niechętnie nastawiony wobec Sojuszu Północnoatlantyckiego.
Z powodu zbliżonych do PSOE poglądów oraz skutecznej i trwałej współpracy w ramach drugiego rządu Sancheza, pomimo mniejszościowego poparcia w parlamencie, Sumar w sytuacji wygrania wyborów przez socjalistów będzie prawdopodobnym ich sojusznikiem. Gdyby tej koalicji brakowało jednak wystarczającego poparcia do uzyskania wotum zaufania w Kongresie Deputowanych porozumienie PSOE-Sumar mogłoby liczyć na poparcie ze strony separatystycznych ugrupowań z Katalonii i Kraju Basków: Republikańskiej Lewicy Katalonii (ERC), a także EH Bildu.
Marcin Zatyka (PAP)
kno/
