2021-09-24 16:16 aktualizacja: 2021-09-24, 18:57
Zofia Krzyżanowska, fot. PAP/Mateusz Marek
Nie żyje Zofia Krzyżanowska, która podczas II wojny światowej z rodziną narażała swoje życie, aby ratować przed niemiecką eksterminacją obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. Została za to odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata - poinformował PAP Instytut Pamięci Narodowej.
Zofia Krzyżanowska zmarła 22 września. Podczas II wojny światowej z rodziną narażała swoje życie, aby ratować przed niemiecką eksterminacją obywateli polskich pochodzenia żydowskiego. Została za to odznaczona przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej oraz przez Yad Vashem.
Zofia Krzyżanowska urodziła się w 1935 roku w Bydgoszczy. W czasie wojny Zofia (z domu Klimek) mieszkała w Pruszkowie. Od października 1940 r. aż do 1945 r. ukrywała w swoim mieszkaniu na poddaszu kamienicy dwie rodziny pochodzenia żydowskiego: Karola, Reginę i Marię Berman oraz Stanisława, Jadwigę i Barbarę Jabłkowskich.
"Mieszkałam wraz z rodziną w mieszkaniu składającym się zaledwie pokoju z kuchnią. Podczas wojny uczęszczałam na tajne komplety. Mój tata był kierownikiem robót elektrycznych w nastawniach kolejowych i znał bardzo dobrze niemiecki. Dzięki temu wiedział, że Niemcy niedługo będą likwidować getto, więc postanowił pomóc jednej żydowskiej rodzinie i zaprowadził ich do naszego domu. Początkowo nie wiedzieliśmy kim są ci ludzie, przedstawili nam ich jako ciocia i wujek. Nie pokazywali się oni innym lokatorom z wiadomego powodu, lecz z początku oni i ich mała córeczka Reginka wychodzili na spacery. Później jednak przestali oni wychodzić, ponieważ gospodyni powiedziała, że musi zgłosić na Gestapo, że osoby niezameldowane mieszkają w naszym mieszkaniu. Niedługo potem mój tata przyprowadził kolejną żydowską rodziną, która tym razem ukrywała się w lesie. Łącznie mieszkało nas w domu z pokojem i kuchnią 11 osób" – opowiadała po wojnie o tych wydarzeniach.
W 1991 r. Zofia Krzyżanowska została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata. W 2017 r. prezydent Andrzej Duda odznaczył ją Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Pogrzeb Zofii Krzyżanowskiej odbędzie się 25 września o godz. 14.00 w kościele św. Barbary w Modlinie Twierdzy (ul. Szpitalna 69, Nowy Dwór Mazowiecki).
Jak wynika z informacji podanych przez Mateusza Szpytmę, zastępcę Prezesa IPN, z grona 7112 Polaków uhonorowanych przez Yad Vashem, żyje jeszcze około 90 osób. (PAP)
Autor: Olga Łozińska
js/
