Rotmistrz Witold Pilecki doczekał się swojego muzeum. Otwarto Dom Rodziny Pileckich. Byliśmy tam z kamerą

"Ostrowieckie muzeum to przede wszystkim przywracanie należytej pamięci cichym bohaterom walk o wolną Polskę i dowód na to, że zamysł władz komunistycznych, aby wymazać ich ze zbiorowej świadomości nie powiódł się" - podkreślił. "Tacy bohaterowie jak rotmistrz Witold Pilecki są dziś i będą wzorami dla kolejnych pokoleń młodych Polaków, a muzeum jako instytucja długiego trwania ma bardzo odpowiedzialne zadanie w tym zakresie" - zaznaczył.

Szef resortu kultury zaznaczył, że "znajdujemy się w wyjątkowym miejscu, w dawnym domu rodzinnym Marii Ostrowskiej, żony Witolda Pileckiego".

"Nie sposób wyobrazić sobie lepszej przestrzeni do opowiedzenia losów rodziny Pileckich niż mury tego historycznego obiektu, niemego świadka tamtych wydarzeń" - podkreślił Piotr Gliński w liście.

Dyrektor Muzeum Karol Madaj przypomniał, że "w pierwszych dniach listopada chrześcijanie różnych wyznań wspominają swoich zmarłych, to taki bardzo rodzinny czas". "To dobrze, że dzisiaj spotykamy się przed domem rodzinnym Marii Pileckiej z domu Ostrowskiej na otwarciu Muzeum, które upamiętnia nie tylko Witolda Pileckiego, jego rodzinę, ale także setki niewinnych ofiar wojny" - mówił.

Zapraszał także do "zanurzenia się w tym wspomnieniu i wspólnym odkrywaniu źródeł bohaterstwa rtm. Pileckiego, postaci, która wciąż nas inspiruje do dobra".

Burmistrz Ostrowi Mazowieckiej Jerzy Bauer zwrócił uwagę, że "jeszcze 10 lat temu to miejsce dla szerszej opinii publicznej, w tym również lokalnej opinii publicznej, było miejscem anonimowym, było prywatnym domem, w którym po prostu mieszkali ludzie".

"Po wyborach samorządowych 2014 r. uznaliśmy, że to wielkie dziedzictwo pozostające właśnie jako miejsce, dla szerokiej opinii publicznej, anonimowe takim nie może pozostać. Podjęliśmy działania konsekwentnie, aby ten stan zmienić. I tak się stało" - mówił burmistrz. Dziękował wszystkim osobom zaangażowanym w powstanie Muzeum. Podkreślił, że to "wielki dzień dla Ostrowi".

W uroczystości otwarcia wzięli udział przedstawiciele rodziny Pileckich i Ostrowskich – syn Marii i Witolda Pileckich – Andrzej oraz siostrzeniec Marii Pileckiej – Andrzej Marek Ostrowski.

Andrzej Pilecki wspominał swoją matkę.

"Dzisiaj, możemy spokojnie rozmawiać o mojej matce, o której się trochę przez te wiele lat zapominało. Na Wileńszczyźnie spotykam osoby, które są w moim wieku i mówią: +była dobra, była piękna, ale była sprawiedliwa+, jako nauczycielka i jako wychowawczyni, rozumiała tą biedę, która tam panowała" - opowiadał.

Jak mówił, matka uratowała ich także od wywózki na Syberię.

"W momencie, kiedy był jeden dzień tylko, żeby podjąć decyzję i zniknąć. Tak zrobiliśmy i stamtąd zrobiliśmy 'skok' do Ostrowi. Tutaj była nie tylko opiekunką swoich dzieci, ale także dzieci swojej siostry" - podkreślił.

W trakcie gali pokazano także film o powstaniu Muzeum oraz wręczono statuetki jego dobroczyńcom.

Zaprezentowana została również wystawa stała "O Marii i Witoldzie Pileckich". Ekspozycja zaaranżowana została na trzech poziomach historycznego domu, wybudowanego w 1901 roku przez Konstantego Ostrowskiego – ojca Marii Pileckiej. Na parterze i poddaszu autorzy przedstawili historię Marii, także w okresie po śmierci jej męża. Pokazali również jej najbliższą rodzinę i miasto.

Postać rotmistrza na różnych etapach jego życia została zaprezentowana w ośmiu salach podziemnej części. Zaprojektowana ekspozycja muzealna oddziałuje obrazem, światłem i dźwiękiem, łącząc tradycyjne środki wystawiennicze z nowoczesnymi rozwiązaniami multimedialnymi. Na szczególną uwagę zasługuje część opowieści o tragicznej śmierci Pileckiego. Przedstawiona w filmowej, fabularnej formie, historia śledztwa, rozprawy i wykonania wyroku śmierci może stać się dla widzów wręcz immersyjnym przeżyciem.

Kurator wystawy stałej Aleksandra Kaiper-Miszułowicz powiedziała, że wystawa "jest portretem podwójnym i raczej formą przestrzennego eseju, niż taką klasyczną ekspozycją". "Pamiątek po naszym ukochanym bohaterze - Witoldzie pozostało bardzo niewiele, mamy szczęście ich kilka prezentować i one nas wiodą przez wystawę, ale nie są one najważniejszym elementem" - zaznaczyła.

"To, co w Witoldzie Pileckim jest dla mnie najważniejsze i dające nam wszystkim nadzieję to to, że on był zupełnie zwykły. On był zwykłym człowiekiem, tylko, że przez to, że kierował się swoimi wartościami, ważnymi wartościami i był totalnie wewnętrznie suwerenny, podejmował każdego dnia te decyzje, które go zaprowadziły do tego, że stał się bohaterem narodowym i jednym z najodważniejszych ludzi Europy XX wieku" - wskazał kurator.

Wernisaż wystawy stałej odbędzie się 2 listopada o godz. 18. Placówka otwarta będzie w dni robocze w godzinach 10—18, a w weekendy 11—17.

O muzeum

Wydarzenie otwarcia Muzeum Dom Rodziny Pileckich zostało objęte Patronatem Narodowym Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Muzeum jest współprowadzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Miasto Ostrów Mazowiecka.

W maju 2016 r. Ostrów Mazowiecka zakupiła nieruchomość wraz z rodzinnym domem żony rtm. Witolda Pileckiego, Marii Pileckiej (z Ostrowskich). Muzeum zostało powołane uchwałą Rady Miasta Ostrów Mazowiecka z dnia 20 kwietnia 2016 r. Tą samą uchwałą Rada Miasta nadała statut Muzeum.

W grudniu 2016 r. zakupiona nieruchomość została nieodpłatnie przekazana Muzeum. 27 grudnia 2016 r. umowę o wspólnym prowadzeniu Muzeum w Ostrowi Mazowieckiej podpisali wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński i burmistrz miasta Ostrów Mazowiecka Jerzy Bauer.

Od 2017 r. Muzeum jest współfinansowane przez Miasto Ostrów Mazowiecka i Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

W lipcu 2017 r. został ogłoszony konkurs na koncepcję architektoniczną siedziby Muzeum. Autorami zwycięskiego projektu została spółka BDR Architekci. W wyniku postępowań przetargowych wykonawcą realizującym zwycięską koncepcję architektoniczną Muzeum została spółka ZKM-ASIS z Białegostoku.

Na mocy aneksu z 11 lipca 2019 r. Muzeum zostało wpisane do rejestru instytucji kultury, prowadzonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a umowa z Ministrem w sprawie współprowadzenia Muzeum Dom Rodziny Pileckich została przedłużona do 2030 r.(PAP)

autorzy: Katarzyna Krzykowska, Anna Kruszyńska, Maciej Replewicz