Oczy całego świata zwrócone na Monachium. Co zrobi Europa, co zrobią USA? [NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE]
Pierwszego dnia Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa wiceprezydent USA J.D. Vance skrytykował europejską demokrację, przywódca Ukrainy Wołodymyr Zełenski ocenił, że USA nigdy nie widziały Kijowa w NATO, a szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen opowiedziała się za większymi wydatkami na obronność.
Amerykański wiceprezydent swoje piątkowe wystąpienie w Monachium w całości poświęcił ostrej krytyce europejskiej demokracji, oskarżając Europę o odejście od własnych wartości, stosowanie cenzury, ignorowanie wyborców i prześladowanie chrześcijan. Uznał to za największe zagrożenie dla Starego Kontynentu.
Największym zagrożeniem dla Europy nie jest Rosja czy Chiny, ale zagrożenie od wewnątrz, odwrót Europy od niektórych z najbardziej podstawowych wartości - powiedział Vance.
Jego wypowiedź spotkała się z ostrą ripostą ze strony niemieckiego ministra obrony Borisa Pistoriusa. Zarzucił on Vance’owi, że zakwestionował demokrację w Europie i porównał sytuację w części kontynentu do sytuacji w autorytarnych reżimach.
"To jest nie do zaakceptowania" – powiedział Pistorius, na co uczestnicy konferencji zareagowali długimi oklaskami.
Zełenski ocenił, że Stany Zjednoczone nigdy nie widziały Ukrainy jako państwa członkowskiego NATO. Nie słyszałem ze strony amerykańskiego prezydenta, że tam będziemy – powiedział ukraiński przywódca.
Wyraził też przekonanie, że rozmowy prezydenta USA Donalda Trumpa z przywódcą Rosji Władimirem Putinem nie zagrażają USA; one stanowią ryzyko dla całego świata. Zełenski oświadczył też, że nie planuje rozmów o zakończeniu wojny w swym kraju z żadnymi Rosjanami oprócz Putina.
Na marginesie konferencji Zełenski spotkał się z Vance'em. Po rozmowach wiceprezydent USA oświadczył, że jego kraj chce trwałego pokoju, a nie takiego, który będzie skutkował konfliktem w Europie Wschodniej za kilka lat. Zełenski podkreślił natomiast konieczność uzyskania przez Kijów prawdziwych gwarancji bezpieczeństwa.
Szefowa dyplomacji UE Kaja Kallas powiedziała, że członkostwo w NATO byłoby najsilniejszą i najtańszą gwarancją bezpieczeństwa dla Ukrainy, bo "naprawdę odstrasza Rosję". Skoro tej opcji nie ma na stole, to trzeba odpowiedzieć na pytanie, czy istnieje gotowość do wysłania tam wojsk - dodała.
Brytyjski minister spraw zagranicznych David Lammy powiedział, że z wiceprezydentem Vance'em zgodził się co do tego, że prezydent Ukrainy musi uczestniczyć w rozmowach pokojowych na temat zakończenia wojny. W wywiadzie dla agencji Reutera Lammy oświadczył: "Jestem bardzo podniesiony na duchu po rozmowach na temat Ukrainy".
Jak podała CNN, przedstawiciele administracji Donalda Trumpa nie planują rozmów z rosyjskimi urzędnikami. W czwartek prezydent USA zapowiedział, że takie spotkanie odbędzie się podczas Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa.
Von der Leyen w wystąpieniu na konferencji oznajmiła, że UE musi zwiększyć wydatki na obronność i w związku z tym zapowiedziała, że zaproponuje klauzulę ucieczki w pakcie stabilności. Pozwoli to państwom członkowskim na znaczne zwiększenie inwestycji w obronę - oświadczyła.
Szef dyplomacji Chin Wang Yi powiedział, że jego kraj nie przestanie wspierać gospodarczo Rosji i podkreślił, że „spory” należy rozwiązywać poprzez dialog. Minister spotkał się później z szefową unijnej dyplomacji, która wezwała Pekin do wstrzymania eksportu towarów podwójnego zastosowania do Rosji. Było to pierwsze spotkanie nowej wysokiej przedstawicielki UE ds. zagranicznych z jej chińskim odpowiednikiem.
Rozmawiano też o sytuacji na Bliskim Wschodzie. Szef MSZ Izraela Gideon Saar powiedział, że pokonanie kierowanej przez Iran "radykalnej osi" to jedyna nadzieja na stabilność i pokój w regionie. Ostrzegł, że zdobycie przez Iran broni atomowej zagrozi również Europie.
Pierwszego dnia konferencji odbył się również panel poświęcony Gruzji. Piąta prezydentka tego kraju Salome Zurabiszwili oceniła, że nie widzi wystarczającej reakcji partnerów zachodnich na sytuację w Gruzji. Według niej rząd w Tbilisi podejmuje decyzje zgodne z oczekiwaniami Moskwy.
W trwającej do niedzieli 61. edycji konferencji uczestniczy ponad 60 szefów państw i rządów oraz ponad 100 ministrów. W piątek występował m.in. prezydent Warszawy i kandydat Koalicji Obywatelskiej na prezydenta RP Rafał Trzaskowski. (PAP)
ndz/ ap/ mar/
