Umowa o kredyt bankowy jest umową wzajemną. Sąd Najwyższy zdecydował
Umowa o kredyt bankowy jest umową wzajemną w rozumieniu Kodeksu cywilnego – głosi podjęta uchwała poszerzonego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego. Uchwałę podjęto po pytaniu Rzecznika Finansowego.
Problem ewentualnej wzajemności umowy kredytu hipotecznego jest jednym z głównych zagadnień pojawiających się podczas rozstrzygania przez sądy spraw kredytów frankowych w sytuacji unieważnienia umowy kredytu z powodu klauzul abuzywnych. Takie sądowe unieważnienie umowy pociąga bowiem za sobą problem rozliczenia się obu stron, a to jak takie rozliczenie będzie przebiegać, zależy zaś m.in. od zakwalifikowania unieważnionej umowy i tego, czy uznaje się ją za wzajemną.
Jeszcze latem 2022 r. nad tym problemem pochylił się Rzecznik Finansowy, który zapytał SN, czy umowa o kredyt bankowy jest umową wzajemną, czy też umową dwustronnie zobowiązującą, ale nie wzajemną, a w tle pytania znajdowała się kwestia tzw. prawa zatrzymania. Strony mogą się bowiem powołać na to prawo, kiedy mają dokonać zwrotu świadczeń wzajemnych.
"Z obserwacji Rzecznika Finansowego wynika, że banki masowo powołują się na prawo zatrzymania w przypadku sporu z konsumentem na tle tzw. kredytów indeksowanych i denominowanych do waluty obcej" - podkreślał RF.
Pytania w tej sprawie kierowały do SN także sądy powszechne.
W praktyce na przykład - w jednej z takich spraw będącej podstawą pytań do SN - bank składając apelację od wyroku unieważniającego umowę oświadczył jednocześnie, że na wypadek utrzymania stanowiska o nieważności tej umowy "podnosi zarzut zatrzymania świadczenia" przysługującego powódce do czasu zaoferowania mu zwrotu 230 tys. zł wypłaconego kredytu. Uznanie takich umów za wzajemne potencjalnie ożywia dyskusję na temat stosowania prawa zatrzymania w sprawach "frankowych", choć o poszczególnych aspektach stosowania tego prawa w takich sytuacjach w 2023 i 2024 roku negatywnie orzekał Trybunał Sprawiedliwości UE.
Marcin Jabłoński (PAP)
mja/ mrr/ know/
