2024-12-01 11:06 aktualizacja: 2024-12-01, 12:59
Z nadejściem adwentu w kościołach odprawiane są msze roratnie Fot. PAP/Mirosław Trembecki
W Kościele katolickim w niedzielę rozpoczyna się adwent – okres przygotowania do uroczystości Bożego Narodzenia. Poza niedzielami o świcie odprawiane są w świątyniach roraty, na które wierni przychodzą z lampionami. W parafiach organizowane są rekolekcje.
Słowo adwent pochodzi od łacińskiego adventus (przyjście). W starożytnym Rzymie oznaczało oficjalny przyjazd cezara. We wczesnym chrześcijaństwie odnosiło się do podwójnego przyjścia Chrystusa – jako człowieka i jako sędziego na końcu świata.
Pierwsze wzmianki o przygotowaniu chrześcijan do obchodu świąt Narodzenia Pańskiego pochodzą z 380 r. z Hiszpanii. Zgodnie z postanowieniami synodu w Saragossie wierni zachęcani byli do gorliwego gromadzenia się na modlitwie w kościołach od 17 grudnia do 6 stycznia, kiedy przypadała uroczystość Epifanii, kiedy świętowano jednocześnie cztery wydarzenia – narodzenie Jezusa, pokłon mędrców, chrzest Chrystusa w Jordanie i pierwszy cud w Kanie Galilejskiej, które obecnie rozłożone są w czasie.
W tradycji gallikańskiej adwent miał charakter pokutny i wiązał się z praktykami postnymi jak np. abstynencja.
W V w. Perpetuus, biskup Tours, wprowadził w Galii, począwszy od św. Marcina (11 listopada), do Narodzenia Pańskiego obowiązek postu w poniedziałki, środy i piątki.
Z kolei w Rzymie okres przygotowania do świąt Narodzenia Pańskiego został wprowadzony dopiero w drugiej połowie VI w. Adwent miał charakter liturgicznego przygotowania na radosne święta Narodzenia Pańskiego, ze śpiewem "Alleluja, te Deum laudamus", z odpowiednim doborem czytań i formularzy, bez praktyk pokutnych.
Zalecenia liturgiczne dotyczące adwentu ujednolicił w VI w. papież Grzegorz Wielki. Od tego czasu adwent w Kościele katolickim trwa cztery niedziele i stał się okresem oczekiwania na uroczystość Bożego Narodzenia. W Polsce z homiliarzy wawelskich wynika, że w XII w. obchodzono 5 niedziel adwentowych.
W pierwszym okresie adwentu akcent położony jest na "ostateczne przyjście Chrystusa na końcu świata". Ostatni tydzień liturgiczny przygotowuje wiernych do świąt narodzenia Chrystusa, czyli "tajemnicy wcielenia Syna Bożego".
Od kilkunastu lat Kościół katolicki akcentuje radosny aspekt oczekiwania na uroczystości. Wyrazem tego jest np. brak zakazu urządzania hucznych zabaw.
Wieniec i lampiony
W czasie adwentu, poza niedzielami, codziennie o świcie odprawiane są roraty – msze św. poświęcone Matce Bożej, którą symbolizuje podczas liturgii biała świeca przewiązana białą bądź niebieską wstęgą. Nazwa pochodzi od pierwszego słowa łacińskiej pieśni na wejście śpiewanej w okresie adwentu – "Rorate coeli" (Niebiosa, spuśćcie rosę). Liturgia rozpoczyna się w ciemnym kościele rozświetlanym przyniesionymi przez wiernych lampionami, które wyrażają postawę czuwania. W XIX w. w Warszawie istniało bractwo roratnie, które ze sprzedaży świec uzyskiwało fundusze na pomoc ubogim.
Jednym z elementów tego okresu w Kościele katolickim jest wieniec adwentowy wykonany z gałązek drzewa iglastego z czterema świecami. Zwyczaj kultywowany był na początku na ziemiach polskich w rodzinach ewangelickich. W latach 20. XX w. przyjął się także w katolickich. Obecnie wieńce są częścią wystroju ołtarza. Kolejne zapalone świece przypominają o upływającym czasie i zbliżającej się uroczystości.
W Kościele adwent rozpoczyna nowy rok liturgiczny. W Polsce jest to także początek nowego roku duszpasterskiego, który przebiega pod hasłem "Pielgrzymi nadziei".
W ramach akcji Wigilijnego Dzieła Pomocy Dzieciom Caritas Polska przygotował 2 mln świec, które wierni w czasie adwentu mogą nabyć w swoich parafiach. Środki z dystrybucji świec będą przeznaczone na pomoc najmłodszym z ubogich rodzin.
"Niech blask wigilijnych świec rozświetli nasze stoły, a nasza pomoc będzie wsparciem dla osób, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej" – zaapelował prezydent Andrzej Duda wraz z małżonką Agatą Kornhauser-Dudą, którzy od lat wspierają akcję. (PAP)
mgw/ joz/ mhr/
