2023-11-28 16:29 aktualizacja: 2023-11-28, 17:01
Leczenie raka prostaty. Zdjęcie ilustracyjne. Fot. PAP/Tytus Żmijewski
Dolnośląskie Centrum Onkologii, Pulmonologii i Hematologii we Wrocławiu przy współpracy z Państwowym Zakładem Higieny podjęło się opracowania rekomendacji dotyczących skriningu i wczesnego wykrywania raka prostaty. W ramach innowacyjnego projektu o nazwie PRAISE-U działa wspólnie 25 organizacji z 12 krajów UE.
W przesłanym komunikacie rzecznik prasowa DCOPiH Monika Kowalska poinformowała, że w ramach innowacyjnego projektu o nazwie PRAISE-U, 25 organizacji z 12 krajów wspólnoty, w tym DCOPiH, przy współpracy z Państwowym Zakładem Higieny, podjęło się opracowania rekomendacji dotyczących skriningu (badania przesiewowe - PAP) i wczesnego wykrywania raka prostaty.
"Wrocławski ośrodek, ma za zadanie opracować nowy algorytm wczesnego wykrywania raka prostaty w badaniach przesiewowych dla Polski i innych krajów wspólnoty, by zmniejszyć śmiertelność spowodowaną tym nowotworem. Poza Polską, która zajmuje w projekcie kluczowe miejsce, ponieważ wykona największą liczbę badań, jest także Hiszpania, Litwa i Irlandia" - napisano w komunikacie.
Mają one w sumie zrekrutować do programu 10 tys. mężczyzn. Program odbywa się pod patronatem IARC (International Agency for Research on Cancer) – agencja WHO. Na ten cel wrocławska placówka otrzymała 1 mln euro dofinansowania z unijnych funduszy, to największe dofinansowanie w projekcie, a całkowity jego koszt to 10 mln euro.
"Rak prostaty to obecnie najczęściej występujący nowotwór u mężczyzn w Europie. Z tego powodu opracowanie skutecznych metod skriningu jest kluczowe dla ograniczenia śmiertelności i redukcji obciążenia dla systemu opieki zdrowotnej" - podkreślił, cytowany w komunikacie, dr Krzysztof Tupikowski, kierownik Centrum Nowotworów Urologicznych w DCOPiH.
Projekt PRAISE-U obejmuje trzy etapy. W pierwszym etapie DCOPiH ma za zadanie stworzenie infrastruktury potrzebnej do przeprowadzenia programu skriningowego. Drugi etap, planowany na przełomie kwietnia i maja 2024 roku, to rekrutacja mężczyzn w wieku 50-69 lat do programu badań przesiewowych. Będą oni otrzymywali listowne zaproszenia na badania poziomu PSA i wywiad lekarski oceniający ryzyko wystąpienia raka gruczołu krokowego. Trzeci etap obejmuje podsumowanie wyników, analizę danych i ocenę skuteczności algorytmu.
"Cieszę się, że istotny dla całej Europy program będzie realizowany we Wrocławiu. Program PRAISE-U wpisuje się także w cele Narodowej Strategii Onkologicznej na lata 2020-2030, która zakłada m.in. wprowadzenie nowych metod badań przesiewowych w kierunku raka prostaty. Polska, do tej pory, nie miała zorganizowanego programu badań przesiewowych w zakresie raka prostaty" - powiedział dyrektor DCOPiH prof. Adam Maciejczyk.
Ocenił, że projekt PRAISE-U ma za zadanie stworzenie modelowego systemu, który może być wdrożony nie tylko na poziomie krajowym, ale także w skali Unii Europejskiej. Jego zdaniem, współpraca z Ministerstwem Zdrowia ma umożliwić wdrożenie programu na szeroką skalę w Polsce.
Prof. Piotr Rutkowski, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego podkreślił, że PRAISE-U to projekt, który w najbliższych latach może przynieść korzyści dla całej populacji mężczyzn.
"To jest nowotwór, który pod względem chorobowości występuje najczęściej. Z roku na rok koszty jego leczenia wzrastają niewiarygodnie. Pilotaż, oparty na międzynarodowych badaniach, jest jak najbardziej słuszną drugą, bo dziś nie ma żadnego dobrego rozwiązania w tym zakresie. Teraz koncepcje programu PRAJSE-U muszą być sprawdzone w praktyce. Jeśli założenia projektu się potwierdzą, w 2028 roku rozpoczną się rutynowe badania przesiewowe w kierunku tego nowotworu. W raku gruczołu krokowego należy skoncentrować się na grupach ryzyka i właściwym podejściu do istotnych przypadków klinicznych" - dodał prof. Rutkowski.
W ramach tego projektu DCOPiH będzie jedynym centrum pilotażowym w Polsce i największym w Europie, rekrutując około 3,5 tys. mężczyzn na Dolnym Śląsku.
"Testowany algorytm skriningowy ma pozwolić na rozpoznanie maksymalnej ilości istotnych klinicznie nowotworów prostaty, jednocześnie minimalizując wykrywanie zmian niskiego ryzyka, które nie wymagają leczenia. Wyniki projektu posłużą do stworzenia rekomendacji dla Komisji Europejskiej, oczywiście uwzględniając specyfikę każdego kraju członkowskiego" - powiedział Paweł Zawadzki, zastępca dyrektora ds. rozwoju DCOPiH we Wrocławiu.
Jak dodał dr Tupikowski, algorytm będzie oparty nie tylko na ocenie poziomu PSA, ale również na analizie ryzyka progresji nowotworu, uwzględniając aspekty zebranego wywiadu oraz innych istotnych czynników. Dodatkowo, kluczowym elementem będzie analiza wyników badania wieloparametrycznego rezonansu magnetycznego prostaty oraz, jeśli istnieją wskazania, przeprowadzenie biopsji fuzyjnej gruczołu krokowego.
"Oczywiście obecnie nie jest możliwe jednoznaczne stwierdzenie, czy opracowany przez nas algorytm będzie ostatecznie najlepszy do przeprowadzania skriningu. Niemniej jednak, mając na uwadze, że jego celem jest identyfikacja maksymalnej liczby istotnych klinicznie przypadków raka prostaty, które wymagają interwencji leczniczej, jednocześnie minimalizując wykrywanie przypadków o niskim ryzyku, które mogą być jedynie monitorowane, wydaje się, że to właściwe podejście. To ogromne wyzwanie, ale jednocześnie szansa na skuteczną walkę z rakiem prostaty, stanowiącym istotny problem zdrowotny, społeczny i finansowy” – podkreślił urolog.
PRAISE-U (PRostate Cancer Awareness and Initiative for Screening in the European Union) to multidyscyplinarne konsorcjum skupione wokół czołowych europejskich klinicystów i naukowców zajmujących się rakiem prostaty, którego celem jest zmniejszenie śmiertelności spowodowanej tą chorobą.(PAP)
Autor: Roman Skiba
ep/
