2024-12-10 19:23 aktualizacja: 2024-12-11, 07:39
Olga Tokarczuk. fot. PAP/Łukasz Gągulski
W Sztokholmie we wtorek tegoroczni laureaci Nagród Nobla w pięciu dziedzinach otrzymali z rąk króla Szwecji Karola XVI Gustawa złote medale oraz kaligrafowane dyplomy. Gościem specjalnym ceremonii była polska noblistka Olga Tokarczuk.
Tego samego dnia wcześniej w Oslo Pokojową Nagrodę Nobla odebrali przedstawiciele japońskiej organizacji Nihon Hidankyo, zrzeszającej ocalałych z amerykańskich ataków atomowych na Hiroszimę i Nagasaki.
"Nauka, literatura i pokój oferują różne ścieżki rozwiązania dzisiejszych trudnych problemów, ale wszystkie przypominają nam, że to nie ślepe przeznaczenie decyduje o naszej przyszłości jako ludzkości” – mówiła podczas ceremonii w Sztokholmie przewodnicząca Fundacji Noblowskiej, prof. Astrid Söderbergh Widding. „To w naszych rękach leży możliwość zmiany świata” – dodała.
Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki otrzymali wspólnie Amerykanin John J.Hopfield (Princeton University) i Geoffrey brytyjsko-kanadyjski naukowiec E.Hinton (University of Toronto) za "fundamentalne odkrycia i wynalazki, które umożliwiają uczenie maszynowe za pomocą sztucznych sieci neuronowych".
Laureatami Nagrody Nobla z chemii zostali Amerykanin David Baker oraz dwaj Brytyjczycy Demis Hassabis i John M. Jumper za projektowanie i przewidywanie trójwymiarowej struktury białek.
Biolodzy Victor Ambros i Gary Ruvkun z USA zostali wyróżnieni w dziedzinie medycyny za "odkrycie mikroRNA i jego roli w regulacji aktywności genów po transkrypcji".
Z kolei literacką Nagrodę Nobla otrzymała Han Kang z Korei Południowej "za intensywną prozę poetycką, która mierzy się z historycznymi traumami i obnaża kruchość ludzkiego życia".
Urodzony w Turcji Amerykanin Daron Acemoglu, Brytyjczyk Simon Henry Roberts Johnson oraz James A. Robinson z USA zostali laureatami Nagrody Nobla w dziedzinie nauk ekonomicznych za badania na temat instytucji i ich wpływu na dobrobyt.
Nagroda Nobla wiąże się z nagrodą pieniężną w wysokości 11 milionów koron szwedzkich (ok. 4,2 mln zł). Szczegóły dotyczące kwestii finansowych zostaną omówione z laureatami w najbliższych dniach w siedzibie Fundacji Noblowskiej.
W tym roku na ceremonię, oprócz dyplomatów z krajów, których obywatele otrzymali Nagrodę Nobla, oraz przedstawicieli Norwegii, zaproszono jedynie najstarszego stażem ambasadora. W Sztokholmie jest nim przedstawiciel Węgier. W ubiegłych latach zapraszanie dyplomatów z państw o reżimach antydemokratycznych, takich jak Rosja czy Iran, budziło kontrowersje.
Wśród czterech laureatów z poprzednich lat na tegorocznej uroczystości gościem była polska pisarka Olga Tokarczuk, laureatka literackiej Nagrody Nobla za 2018 r. (wręczonej w 2019 r.). Tokarczuk zasiadła na scenie tuż za tegorocznymi noblistami, obok członków komitetów noblowskich i naprzeciwko rodziny królewskiej.
Ceremonia noblowska odbyła się w filharmonii w Sztokholmie. Salę tradycyjnie udekorowano kwiatami podarowanymi przez włoskie miasto San Remo, gdzie 10 grudnia 1896 r. zmarł fundator nagrody Alfred Nobel.
Ze Sztokholmu Daniel Zyśk (PAP)
