2024-10-08 14:16 aktualizacja: 2024-10-09, 06:47
prokurator Ewa Wrzosek na posiedzeniu sejmowej Komisji Śledczej ds. inwigilacji systemem Pegasus. Fot. PAP/Tomasz Gzell
Prokurator Ewa Wrzosek powiedziała przed komisją śledczą ds. Pegasusa, że z akt sprawy o uchylenie jej immunitetu wynika, że przypisywano jej autorstwo komunikatów, które nigdy od niej nie wyszły. Dowodami w sprawie były odpowiednio skompilowane i zmanipulowane treści pozyskane przez Pegasusa - dodała.
Jak mówiła, z akt sprawy o uchylenie jej immunitetu, które zostały jej udostępnione wynika, że dowodami w tej sprawie były "odpowiednio skompilowane, zmanipulowane i sugerujące istnienie jakiejś zorganizowanej grupy przestępczej", której rzekomo miała być członkiem, komunikaty z jej telefonu, pozyskane przy wykorzystaniu oprogramowania Pegasusa.
Wrzosek powiedziała, że w udostępnionych jej protokołach z oględzin materiałów niejawnych, pozyskanych w toku kontroli operacyjnej, przypisywano jej autorstwo komunikatów, które - jak zapewniła - nie pochodziły od niej. "Przypisywano mi autorstwo komunikatów, które nigdy ode mnie nie wyszły, więc te treści nie zostały przedstawione w sposób rzetelny" - stwierdziła.
Według prokurator, komunikaty te zostały pozyskane z różnych źródeł - nie tylko z jej telefonu, ale także z telefonu prokurator Małgorzaty M., wobec której również został skierowany wniosek o uchylenie immunitetu oraz z telefonu byłego dyrektora Biura Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego m.st. Warszawy. "Sposób przedstawienia tych wymienianych między nami treści został przedstawiony tak, jakbyśmy byli jedną zorganizowaną grupą, z różnych dat, z różnych komunikatorów" - powiedziała Wrzosek.
Na pytanie czy gdy sąd otrzymał wniosek o objęcie jej kontrolą operacyjną, mógł posiadać wiedzę, że zastosowany zostanie wobec niej system Pegasus, prokurator zastrzegła, że nie zapoznała się jeszcze z wnioskiem o zarządzanie kontroli operacyjnej. Przyznała jednak, że opierając się na wypowiedziach m.in. sędziów, którzy wydawali takie zgody, "możemy w sposób graniczący z pewnością stwierdzić, że sądy nie miały wiedzy, jakiego rodzaju środek techniczny jest stosowany do kontroli operacyjnej".
"Taką wiedzę z pewnością musiał posiadać prokurator prowadzący tego rodzaju śledztwa, bo z racji obowiązujących przepisów jest on zobowiązany do sprawowania nad tym nadzoru i kontroli" - dodała Wrzosek.
Podkreśliła, że nie ma przepisu, który dawałby funkcjonariuszom CBA uprawnienie do przełamywania zabezpieczeń telefonu w celu pozyskania informacji z danego urządzenia. "CBA nie może sobie domniemywać takiej kompetencji i pozyskiwać w ten sposób informacji" - zaznaczyła. Dodała, że taką świadomość musieli posiadać zarówno funkcjonariusze, którzy osobiście wykonywali tego rodzaju czynności operacyjne, jak i osoby z kierownictwa CBA, a przede wszystkim prokuratorzy, którzy wykorzystywali w ten sposób pozyskane dowody.
Prok. Wrzosek: do mojego telefonu, przy pomocy Pegasusa włamano się sześciokrotnie
2 grudnia 2021 r. od Citizen Lab dowiedziałam się już z całkowitą pewnością, że do mojego telefonu, przy wykorzystaniu oprogramowania Pegasus włamano się sześciokrotnie - powiedziała podczas przesłuchania przez komisję śledczą ds. Pegasus prokurator Ewa Wrzosek.
Przesłuchanie rozpoczęło się od swobodnej wypowiedzi prokurator Wrzosek. "Jestem prokuratorem od 30 lat i staję dzisiaj przed państwem, jako jedna z wielu ofiar nielegalnej inwigilacji oprogramowaniem Pegasus" - powiedziała. "Jak oświadczył (szef MSWiA) Mariusz Kamiński w latach 2017-2022, kontrola operacyjna z użyciem Pegasusa objęła 578 osób. Najwięcej ich było w roku 2021 - 162. Wśród tych 162 osób jestem również ja" - mówiła Wrzosek.
Przekazała, że 23 listopada 2021 r. uzyskała od firmy Apple alert z ostrzeżeniem, że jej telefon został zaatakowany oprogramowaniem szpiegowskim. Oprogramowaniem, które - jak stwierdziła - uzyskało dostęp do wszystkich wrażliwych danych w nim zawartych; do komunikatorów, kamery, mikrofonu.
Zdaniem Wrzosek, 23 listopada 2021 r. nie był przypadkową datą. Jak relacjonowała, tego właśnie dnia firma Apple złożyła pozew do sądu przeciwko producentowi Pegasusa, izraelskiej firmie NSO Group. Apple chciała pociągnąć przedstawicieli NSO Group do odpowiedzialności za "włamywanie się i inwigilację użytkowników urządzeń firmy Apple". "Byłam jednym z odbiorców tego alertu, który firma wystosowała do swoich użytkowników na całym świecie" - dodała.
"Co istotne, z wiadomości przesłanych przez firmę Apple wynikało wprost, że ten cybernetyczny atak na mój telefon został przedsięwzięty przez służby państwowe - ze względu na to, kim jestem lub czym się zajmuję" - wskazała prokurator.
Przypomniała, że oprogramowanie Pegasus jako pierwszy wykrył w 2016 r. ośrodek analityczny Citizen Lab, działający przy Uniwersytecie Toronto w Kanadzie. Jak poinformowała, 28 listopada 2021 r. skontaktował się z nią przedstawiciel tego ośrodka analitycznego, który zaproponował poddanie jej telefonu specjalistycznej procedurze w celu zweryfikowania i ustalenia zakresu przełamania zabezpieczeń oraz pozyskanych danych.
Wrzosek zeznała, że 2 grudnia 2021 r. od Citizen Lab dowiedziała się "już z całkowitą pewnością", że do jej telefonu, przy wykorzystaniu oprogramowania Pegasus włamano się sześciokrotnie. "24 czerwca 2021 r.; 25 czerwca 2021 r.; 2, 4 i 11 lipca 2021 r. i 19 sierpnia 2021 r." - wymieniła.
Prok. Wrzosek: nie wiem, kto miał dostęp do moich danych; Pegasus nie gwarantuje poufności
Nie wiem, kto miał dostęp do moich danych, nie wiem, gdzie moje dane się znajdują; Pegasus nie gwarantuje bezpieczeństwa i poufności tych danych - powiedziała przed komisją śledczą prokurator Ewa Wrzosek, która miała być inwigilowana przy wykorzystaniu tego oprogramowania.
Wrzosek oświadczyła podczas swobodnej wypowiedzi przed komisją, że "nie ma wątpliwości", że w jej przypadku zainicjowano czynności operacyjno-rozpoznawcze z innych powodów niż te, które przewiduje ustawa o CBA. Poinformowała również, że - jak wynika z jej informacji - dowody pozyskane przez służby zostały przekazane Prokuraturze Krajowej. "W tym momencie nasuwa mi się taka uwaga, czy prokurator, który korzystał z dowodów pozyskanych w ten sposób, mógł nie wiedzieć, że do kontroli operacyjnej jest wykorzystywany Pegasus" - powiedziała.
"Jeśli nie wiedział, to tylko dlatego, że nie chciał wiedzieć, bo - zgodnie z obowiązującym w tamtym okresie prawem o prokuraturze - kontrolę i nadzór nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi i wgląd w te materiały pozyskane w ten sposób miał prokurator generalny, prokurator krajowy lub upoważniony przez niego prokurator" - wskazała.
Wrzosek wyjaśniła, że prokurator ma obowiązek dokonania analizy, uwzględniając faktyczną i prawną podstawę stosowania czynności operacyjno-rozpoznawczych oraz weryfikując dopuszczalność stosowania środków technicznych. "Istotne w mojej ocenie, o ile nawet nie najistotniejsze, jest tu orzeczenie Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z maja 2023 r., z którego wprost wynika nielegalność stosowania Pegasusa. Sąd uznał, że ustawa o CBA nie daje funkcjonariuszom tej służby prawa do omijania i przełamywania zabezpieczeń telefonu w celu pozyskania dowodów" - podkreśliła.
Świadek zauważyła, że CBA nie może włamywać się do telefonów użytkowników, naruszając w ten sposób "strukturę tych urządzeń". "Nie wiem, gdzie moje dane się znajdują, nie wiem, kto miał do nich dostęp, nie wiem, czy zostały zniszczone, ewentualnie kto i kiedy będzie chciał zrobić z nich jakiś użytek. Pegasus nie gwarantuje bezpieczeństwa i poufności tych danych, są one dostępne choćby dla producenta tego oprogramowania" - dodała.
Prok. Wrzosek: informacje pozyskane dzięki Pegasusowi wykorzystano wobec mnie w śledztwie i we wniosku o uchylenie immunitetu
Prokurator Ewa Wrzosek powiedziała przed sejmową komisją śledczą, że informacje pozyskane przy wykorzystaniu systemu Pegasus zostały użyte wobec niej w śledztwie Prokuratury Regionalnej w Szczecinie jak i we wniosku do Sądu Najwyższego o uchylenie jej immunitetu.
Wrzosek powiedziała, że informacje pozyskane przy wykorzystaniu Pegasusa zostały użyte wobec niej w śledztwie, wszczętym przez Prokuraturę Regionalną w Szczecinie - chodziło o podejrzenie przekazania informacji ze śledztwa.
W grudniu 2022 r. - mówiła - prokurator regionalny w Szczecinie Artur Maludy skierował do Sądu Najwyższego Izby Odpowiedzialności Zawodowej wniosek o uchylenie jej immunitetu; miało to związek z planowanym przedstawieniem jej zarzutu popełnienia przestępstwa, które miało polegać na podżeganiu innego prokuratora do ujawnienia informacji w sprawie wypadku autobusu miejskiego w Warszawie z lipca 2020 r. Wrzosek powiedziała, że informacje pozyskane przy użyciu Pegasusa wykorzystane zostały także we wniosku o uchylenie jej immunitetu.
"We wniosku o uchylenie immunitetu wskazano, że była wobec mnie wdrożona kontrola operacyjna, +na którą w pierwszym kroku Sąd Okręgowy w Warszawie nie wyraził zgody, natomiast po rozpoznaniu zażalenia CBA Sąd Apelacyjny w Warszawie taką zgodę na zarządzenie wobec mnie kontroli operacyjnej wyraził" - relacjonowała Wrzosek.
Dodała, że wie "kto wówczas w Sądzie Apelacyjnym tego rodzaju sprawami się zajmował". "Nazwiska Piotra Schaba, sędziego Przemysława Radzika, Michała Lasoty, Dariusza Drajewicza, czyli sędziów, którzy ewidentnie są powołani i wiązani z byłym ministrem sprawiedliwości Zbigniewem Ziobrą, nie są w tym aspekcie przypadkowe" - powiedziała Wrzosek.
Zaznaczyła, że dotychczas nie miała możliwości zapoznania się z materiałami, które zostały przekazane do Sądu Najwyższego w związku z wnioskiem o uchylenie jej immunitetu. "Oponowała przeciwko temu Prokuratura Regionalna w Szczecinie, obecnie jestem na etapie pozyskiwania zgody na wgląd w te akta" - dodała.
Prokurator stwierdziła, że ze szczątkowych informacji, do których uzyskała dostęp, wynika, że dowodami w tej sprawie były właśnie materiały uzyskane przy użyciu oprogramowania Pegasus. "Załączono tam również szereg informacji dotyczących wyłącznie mojego życia prywatnego. (...) Informacje, które nie miały żadnego związku przedmiotowego ze śledztwem" - powiedziała Wrzosek.
Ponadto prok. Wrzosek powiedziała, że 25 listopada 2021 r., bezpośrednio po tym, jak firma Apple poinformowała ją o zaatakowaniu jej telefonu oprogramowaniem Pegasus, złożyła zawiadomienie do Prokuratury Okręgowej w Warszawie "o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa polegającego na przełamaniu zabezpieczeń informatycznych i uzyskaniu dostępu do całej jego zawartości przez osoby nieustalone". "Przy czym osobami tymi mogli być wyłącznie funkcjonariusze publiczni, którzy dysponowali tym narzędziem" - powiedziała prok. Wrzosek.
Stwierdziła, że nie minął "nawet miesiąc" kiedy prokurator Aneta Orzechowska wydała postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa. "Zapewne zupełnym przypadkiem ta pani prokurator już w krótkim czasie po wydaniu decyzji o odmowie wszczęcia śledztwa została w trybie nagrodowym awansowana do Prokuratury Krajowej" - dodała. Zaznaczyła, że zaskarżyła decyzję o odmowie wszczęcia śledztwa i sąd nakazał warszawskiej prokuraturze okręgowej wszczęcia śledztwa z jej zawiadomienia, które jest prowadzone do dziś.
Wrzosek powiedziała, że najistotniejszym elementem w decyzji sądu było wskazanie, że w razie procesowego potwierdzenia włamania na jej telefon i potwierdzenia, że dokonali tego funkcjonariusze służb, ich działanie powinno być ocenione jako nadużycie władzy, przekroczenie uprawnień i niedopełnienie obowiązków.
"To śledztwo było prowadzone w sposób bardzo przewlekły za poprzedniej ekipy prokuratorskiej. Obecnie zostało dołączone do śledztwa prowadzonego przez zespół śledczy prokuratorów w Prokuraturze Krajowej, który objął tym postępowaniem również inne sprawy, badając legalność, zasadność, prawidłowość wykorzystania przez funkcjonariuszy publicznych oprogramowania Pegasus" - mówiła prokurator.
Prok. Wrzosek: być może ktoś obawiał się, że podejmę jakieś działania po powrocie do prokuratury w Warszawie
Prokurator Wrzosek, która pracuje w Prokuraturze Rejonowej Warszawa-Mokotów, powiedziała podczas posiedzenia komisji śledczej, że na poziomie tej prokuratury - gdy prokuratorem krajowym był Bogdan Święczkowski - wszczęto wobec niej 17 na 18 postępowań służbowych.
"Ja nie chcę oczywiście snuć teorii spiskowych, natomiast ta proporcja jasno wskazuje na to, że żadne obiektywne kryteria i żadne obiektywne zastrzeżenia do mojej pracy prokuratorskiej nie były wyznacznikiem do kierowania wniosków do sądów dyscyplinarnych, do wszczynania postępowań służbowych, postępowań dyscyplinarnych" - oświadczyła prokurator.
Wrzosek poinformowała, że wobec niej zdecydowano o prowadzeniu trzech postepowań o charakterze karnym, ale nie otrzymała informacji, na jakich etapach są te postępowania. Dodatkowo, według Wrzosek, przy żadnym z nich nie wezwano jej na przesłuchanie.
Prokurator powiedziała również, że do obowiązkowego stawiennictwa wezwany został przez prokuratora Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej jej brat, który - jak mówiła - "nawet nie został pouczony o prawie, przysługującym mu z Kodeksu postępowania karnego, do odmowy złożenia zeznań".
Pytana przez komisję, czy jest w stanie określić, w którym z trzech postępowań karnych wszczęto wobec niej kontrolę operacyjną, oznajmiła, że do materiałów złożonych w związku z wnioskiem do Sądu najwyższego o uchylenie jej immunitetu załączono informację, że wydano postanowienie w przedmiocie kontroli operacyjnej.
Według prokurator Wrzosek oznacza to, że Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał takie postanowienie po uwzględnieniu zażalenia CBA na decyzję Sądu Okręgowego w Warszawie. "Zatem zakładam, że była wykonywana kontrola operacyjna z wykorzystaniem tego oprogramowania (Pegasusa - PAP)” – powiedziała Wrzosek. W jej ocenie decyzja sądu apelacyjnego "zbiega się dokładnie w czasie z tymi informacjami, które pozyskałam od firmy Apple i następnie od ekspertów Citizen Lab".
Prokurator Wrzosek powiedziała również, że nie jest w stanie powiązać żadnej z dat włamania do jej telefonu przy użyciu sytemu Pegasus z konkretnym wydarzeniem. Jak jednak powiedziała, daty włamań na jej telefon zbiegły się z okresem, gdy kończyła się jej "karna delegacja w Prokuraturze Rejonowej w Śremie. "Być może ktoś obawiał się, że jakiegoś rodzaju działania czy aktywności podejmę po powrocie do Warszawy, gdzie właśnie w sierpniu, na początku sierpnia (2021 r.) wróciłam” - dodała.
Komisja śledcza ds. Pegasusa bada legalność, prawidłowość i celowość czynności podejmowanych z wykorzystaniem tego oprogramowania m.in. przez rząd, służby specjalne i policję od listopada 2015 r. do listopada 2023 r. Komisja ma też ustalić, kto był odpowiedzialny za zakup Pegasusa i podobnych narzędzi dla polskich władz.
del/ mok/ andr/ nl/ itm/ par/ grg/
