Azerbejdżan

2019-07-27 20:20 aktualizacja: 2019-07-28, 14:54
Fot. PAP/EPA/SERGEI ILNITSKY

Ustrój

Republika niepodległa od 28 V 1918 r. 5 V 1920 r. proklamowana jako Azerbejdżańska Socjalistyczna Republika Radziecka. W 1922 r. weszła w skład Zakaukaskiej Republiki Federacyjnej i wraz z nią 30 XII 1922 r. w skład ZSRR. Od 1936 r. samodzielna republika związkowa. 
6 II 1991 r. przyjęto uchwałę o zmianie nazwy państwa na Republika Azerbejdżanu; 18 X 1991 r. proklamowano deklarację niepodległości uchwaloną 30 VIII 1991 r. 
24 IX 1993 r. Azerbejdżan przystąpił formalnie do Wspólnoty Niepodległych Państw (od 7 X 1992 r. posiadał status obserwatora przy WNP). 
Zgodnie z konstytucją zaaprobowaną w referendum 12 XI 1995 r., która weszła w życie 27 XI 2000 r., ostatnio modyfikowaną w referendum 26 IX 2016 r., głową państwa jest prezydent wybierany w głosowaniu powszechnym na kadencję 7-letnią /do 2016 r. 5-letnią/. Prezydent posiada szerokie uprawnienia w zakresie władzy ustawodawczej i wykonawczej.
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament - Zgromadzenie Narodowe, w którego skład wchodzi 125 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią. 
Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta. Pracami rządu kieruje premier. 

Głowa państwa

prezydent - Ilham Hejdar ogły ALIJEW /YAP/ /od 31 X 2003; reelekcje: 2008, 2013, 2018/
I wiceprezydent - Mehriban Arif gizi ALIJEWA /kob./ /YAP/ /od 21 II 2017/
                                                                                    *
poprzedni prezydent - Hejdar Alirza ogły ALIJEW /YAP/ /10 X 1993 - 31 X 2003/

Rząd

utworzony 21 IV 2018 r.

premier - Nowruz Ismaił ogły MAMMADOW /YAP/
I wicepremier - Jakub Abdulla ogły EJUBOW
wicepremier - Ali Dżawad ogły AHMADOW
wicepremier - Ali Szamil ogły HASANOW
wicepremier - Hadżibala Ibrahim ogły ABUTALIBOW

ministrowie: 
spraw zagranicznych - Elmar Maharam ogły MAMMADIAROW
spraw wewnętrznych - Ramil Idris ogły USUBOW  
obrony - Zakir Asgar ogły HASANOW
energetyki - Parwiz Ogtaj ogły SZAHBAZOW
sprawiedliwości - Fikret Faruch ogły MAMMADOW
pracy i opieki społecznej - Salim Rafig ogły BABAJEW
ds. sytuacji nadzwyczajnych - Kamalladin Fatah ogły HEJDAROW
gospodarki - Szahin Abdulla ogły MUSTAFAJEW
rolnictwa - Inam Imdad ogły KARIMOW
finansów - Samir Rauf ogły SZARIFOW
transportu, łączności i technologii informacyjnych - Ramin Namig ogły GULUZADE
ds. podatków - Michaił Czyngiz ogły DŻABBAROW
przewodn. Państwowego Komitetu ds. Bezpieczeństwa Narodowego - Madat Gazanfar ogły GULIJEW 
przewodn. Państwowego Komitetu ds. Wywiadu - Orchan Sejdar ogły SUŁTANOW
przewodn. Państwowego Komitetu ds. Służb Granicznych - Elczin Isaga ogły GULIJEW
przewodn. Państwowego Komitetu ds. Uchodźców - Rowszan Szukur ogły RZAJEW
przewodn. Państwowego Komitetu ds. Urbanizacji i Architektury - Samir Rafig ogły NURIJEW
                                                                                   
*
poprzedni premier - Artur Tahir ogły RASI-ZADE /31 X 2003 - 21 IV 2018/

Parlament

Zgromadzenie Narodowe /Milli Medżlis/
przewodniczący - Ogtaj Sabir ogły ASADOW

Podział mandatów po wyborach z 1 listopada 2015 r.: YAP 70, VHP 2, ADIP 1, AVP 1, ASDP 1, inne 7, niezależni 43. Razem 125.

Parlament Azerbejdżan

Partie

Partia Nowy Azerbejdżan /Yeni Azerbaycan Partiyasi - YAP/ - partia prezydencka, utworzona 23 listopada 1992 r.; przewodn.: Ilham Hejdar ogły ALIJEW. 

Partia Solidarności Obywatelskiej /Vetendas Hemreyliyi Partiyasi - VHP/ - przywódca: Sabir RUSTAMCHANLI. 

Ludowy Front Azerbejdżanu /Azerbaycan Halk Cänhesi - AHC/ - utworzony w lipcu 1989 r. jako organizacja społeczno-polityczna; przywódca: Ali KARIMLI. 

Komunistyczna Partia Azerbejdżanu /Azerbaycan Kommunist Partiyasi - AKP/ - utworzona w 1920 r.; 14 IX 1991 r. rozwiązała się, 2 XI 1993 r. wznowiła działalność. 

Muzułmańska Partia Demokratyczna /Musawat/ - utworzona 2 czerwca 1992 r.; nawiązuje do tradycji partii działającej w l. 1911-1920. 

Partia Niepodległości Narodowej Azerbejdżanu /Azerbaycan Milli Istiklal Partiyasi - AMIP/ - utworzona w 1990 r. 

Liberalna Partia Azerbejdżanu /Azerbaycan Liberal Partiyasi - ALP/ - zarejestrowana 16 sierpnia 1995 r.; przewodn.: Awaz TEMIRCHAN. 

Demokratyczna Partia Azerbejdżanu /Azerbaycan Demokrat Partiyasi - ADP/ - utworzona 26 stycznia 1991 r.; przywódca: Sardar DŻALALOGLU. 

Partia Reform Demokratycznych /Azerbaycan Demokratik Islahatlar - ADIP/ - utworzona 27 maja 2005 r.; przewodn.: Asim MOLLAZADE. 

Partia Równości Narodowej Azerbejdżanu /PRNA/ - utworzona w 1911 r.; zdelegalizowana w 1920 r.; do 2 VII 1992 r. działała w podziemiu. 

Ojczyzna /Ana Vatan Partiyasi - AVP/ - partia utworzona w 1990 r.; przywódca: Fazaił AGAMALI. 

Socjaldemokratyczna Partia Azerbejdżanu /Azerbaycan Sosial-Demokrat Partiyasi - ASDP/ - utworzona w 1989 r.; przywódca: Ajaz MUTALIBOW.

Prasa

Dzienniki

Azerbaycan/Azerbajdżan - w jęz. azerskim i rosyjskim, Baku, zał. 1918, ukazuje się 5 razy w tygodniu.

Azadliq /Wolność/ - organ Ludowego Frontu Azerbejdżanu, Baku, zał. 1989. 

Bakinskij Raboczyj - gazeta społeczno-polityczna, w jęz. rosyjskim, Baku, zał. V 1906; poprzednio organ KP Azerbejdżanu, Rady Najwyższej i Rady Ministrów. 

Chalk Gazeti - Baku, zał. 1919. 

Hajat - Baku, zał. 1991. 

Panorama - Baku, zał. 1995. 

Wyszka - niezależny, społeczno-polityczny, w jęz. rosyjskim, Baku, zał. 1928, ukazuje się 4 razy w tygodniu. 

Yeni Musawat - organ Muzułmańskiej Partii Demokratycznej.


Czasopisma

Baku Sun - czasopismo w jęz. angielskim, Baku, zał. 1998. 

Dialog - dwutygodnik w jęz. azerskim i rosyjskim, Baku, zał. 1989. 

Kend Hajat - miesięcznik wyd. przez Min. Rolnictwa, Baku, zał. 1952. 

Kirpi - dwutygodnik satyryczny, Baku, zał. 1952. 

Litieraturnyj Azerbajdżan - miesięcznik literacki, w jęz. rosyjskim, Baku, zał. 1931. 

Riespublika - organ rządu, tygodnik, Baku, zał. 1990; nakł. 4630. 

Ulus - miesięcznik, Baku. 

Weten Sesi - tygodnik, Baku, zał. 1990.


Agencje prasowe

Azerbaycan Dövlat Telegraf - AZERTAC - państwowa agencja informacyjna, Baku, zał. 1 III 1920. 

Turan Informasiya Agentliyi -Turan - niezależna prywatna agencja informacyjna, Baku, zał. V 1990; nadaje serwisy w jęz. azerskim, angielskim i rosyjskim.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Azerbejdżan

Flaga

Godło

  • Republika Azerbejdżanu, Azerbaycan Respublikasi
  • Obszar: 86 600 km2
  • Ludność: 9 962 787 (I 2017)
  • Stolica: Baku
  • Ludność stolicy: 2 725 000 (2012) (zespół miejski)
  • Język urzędowy: azerski
  • Święto narodowe: 28 V - Dzień Niepodległości (1918)
  • Jednostka monetarna: 1 manat (AZN) = 100 gopików
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, IMF (MFW), WHO
  • Heydar Aliyev Center w Baku Fot. PAP/EPA/VALDRIN XHEMAJ
    Heydar Aliyev Center w Baku Fot. PAP/EPA/VALDRIN XHEMAJ
  • Iluminacja Crystal Hall w Baku Fot. PAP/EPA/MAXIM SHIPENKOV
    Iluminacja Crystal Hall w Baku Fot. PAP/EPA/MAXIM SHIPENKOV
  • Stadion Olimpijski w Baku Fot. PAP/EPA/SERGEY DOLZHEKO
    Stadion Olimpijski w Baku Fot. PAP/EPA/SERGEY DOLZHEKO