Gruzja

2019-07-28 17:17 aktualizacja: 2019-07-28, 17:32
Fot. PAP/Radek Pietruszka

Ustrój

Republika niepodległa od 26 V 1918 r. Następnie 25 II 1921 r. proklamowana jako Gruzińska Socjalistyczna Republika Radziecka. 13 XII 1922 r. weszła w skład Zakaukaskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i wraz z nią 30 XII 1922 r. w skład ZSRR. Od 5 XII 1936 r. samodzielna republika związkowa. 
14 XI 1990 r. Rada Najwyższa (ówczesny parlament) przyjęła uchwałę o zmianie nazwy państwa na Republika Gruzji, a 9 IV 1991 r. proklamowała niepodległość republiki. Od 26 XI 1995 r. nosi nazwę Gruzja. 
1 III 1994 r. Gruzja formalnie została członkiem Wspólnoty Niepodległych Państw (wystąpiła 14 VIII 2008). 
Zgodnie z konstytucją z 15 X 2010 r., która weszła w życie 17 XI 2013 r. (ostatnio modyfikowana w III 2018 r.), głową państwa jest prezydent wybierany obecnie w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią. Od 2018 r. prezydent będzie wybierany na kadencję 6-letnią, a od 2024 r. prezydenta będzie wybierać kolegium, składające się z 300 delegatów - 150 parlamentarzystów i 150 przedstawicieli miejscowych władz. Od 2024 r. kadencja prezydenta będzie trwała 5 lat. 
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament o kadencji 4-letniej, w którego skład wchodzi 150 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych (77 według systemu proporcjonalnego z ogólnokrajowych list partyjnych i 73 w okręgach jednomandatowych). Od 2020 r. wybory parlamentarne będą odbywać się według ordynacji proporcjonalnej.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, na którego czele stoi premier powoływany przez parlament.

Głowa państwa

prezydent - Salome ZURABISZWILI /kob./ /niezal./ /od 16 XII 2018/
                                                                                    *
poprzedni prezydent - Giorgi MARGWELASZWILI /niezal./ /17 XI 2013 - 16 XII 2018/

Rząd

utworzony 20 VI 2018 r., stan po zmianach z 18 VI 2019 r.

premier - Mamuka BACHTADZE
wicepremier oraz min. spraw wewnętrznych - Giorgi GACHARIA
wicepremier oraz min. ds. rozwoju regionalnego i infrastruktury - Maja CKITISZWILI /kob./

ministrowie:
spraw zagranicznych - Dawid ZALKALIANI 
obrony - Lewan IZORIA
oświaty, nauki, kultury i sportu - Micheil BATIASZWILI
gospodarki i ustawicznego rozwoju - Natela (Natia) TURNAWA /kob./
finansów - Iwane MACZAWARIANI
ochrony środowiska i rolnictwa - Lewan DAWITASZWILI
sprawiedliwości - Tia CULUKIANI /kob./
ds. uchodźców z terytoriów okupowanych, pracy, zdrowia i spraw społecznych - Ekaterine TIKARADZE /kob./
stanu ds. pojednania i równości obywatelskiej - Ketewan CICHELASZWILI /kob./
                                                                                    *
poprzedni premier - Giorgi KWIRIKASZWILI /30 XII 2015 - 20 VI 2018/

Parlament

Parlament /Parlamenti/
przewodniczący - Arcził TALAKWADZE /GM-DG/

Podział mandatów po wyborach z 8 i 30 października 2016 r.: GM-DG 115, ZRN 27, SPG 6, niezależni 2. Razem 150.

Parlament Gruzja

Partie

Gruzińskie Marzenie-Demokratyczna Gruzja /GM-DG/ - partia utworzona 21 kwietnia 2012 r.; przewodn.: Giorgi KWIRIKASZWILI; sekr. gen.: Kacha KALADZE.

Zjednoczony Ruch Narodowy /ZRN/ - partia centroprawicowa, utworzona w październiku 2001 r.; 5 lutego 2004 r. połączyła się z partią Zjednoczeni Demokraci /ZD; zał. 17 VI 2002/; przewodn.: Dawit BAKRADZE.

Sojusz Patriotów Gruzji /SPG/ - utworzony 19 grudnia 2012 r.; przewodn.: Dawit-Tarchan MURAWI; sekr. gen.: Irma INASZWILI /kob./.

Republikańska Partia Gruzji /RPG/ - utworzona 21 maja 1978 r.; przewodn.: Tamar KORDZAIA /kob./.

Wolni Demokraci /WD/ - partia utworzona 16 lipca 2009 r.; poprzednio nosiła nazwę Nasza Gruzja-Wolni Demokraci; przewodn.: Irakli ALASANIA.

Konserwatywna Partia Gruzji /KPG/ - utworzona w 2001 r.; przewodn.: Zwiad DŻIDŻIGURI.

Forum Narodowe /FN/ - partia utworzona 15 grudnia 2006 r.; przewodn.: Gubaz SANIKIDZE.

Przemysł Ocali Gruzję /POG/ - ugrupowanie utworzone w 1999 r.; przywódca: Gogi TOPADZE.

Gruzińska Partia Pracy /GPP/ - utworzona w sierpniu 1995 r.; przewodn.: Szalwa NATELASZWILI .

Ruch Chrześcijańsko-Demokratyczny /RChD/ - partia polityczna utworzona w lutym 2008 r.; przywódca: Giorgi TARGAMADZE.

Nowa Prawica /NP/ - partia utworzona 15 czerwca 2001 r. z przekształcenia ugrupowania Nowa Frakcja /zał. X 2000 przez b. członków Gruzińskiego Związku Obywatelskiego/; przewodn.: Pikria CZICHRADZE.

Związek Demokratycznego Odrodzenia Gruzji /"Odrodzenie"/ - partia utworzona w 1992 r.; przywódca: Asłan ABASZYDZE.

Narodowo-Demokratyczna Partia Gruzji /NDPG/ - utworzona w sierpniu 1988 r.

Ruch Demokratyczny-Zjednoczona Gruzja /RD-ZG/ - partia utworzona 24 listopada 2008 r.; przewodn.: Nino BURDŻANADZE /kob./.

Związek Tradycjonalistów /ZT/ - utworzony w 1990 r.; przywódca: Akaki ASATIANI.

Front Narodowy Gruzji /FNG/ - utworzony w 1989 r.; przewodn.: Nodar NATADZE.

Partia Zielonych Gruzji /PZG/ - utworzona 12 marca 1990 r. w wyniku przekształcenia się w partię ugrupowania ekologicznego Ruch Zielonych; przywódca: Giorgi GACZECZILADZE.

Zjednoczona Komunistyczna Partia Gruzji /ZKPG/ - utworzona 25 czerwca 1994 r. jako spadkobierczyni Komunistycznej Partii Gruzji /rozwiązana VIII 1991/; przywódca: Nugzar AWALIANI.

Ruch na rzecz Zjednoczenia Gruzji /RZG/ - utworzony 27 września 2007 r.; przewodn.: Irakli OKRUASZWILI.

Ruch Wolności /RW/ - przewodn.: Konstantin GAMSACHURDIA.

Partia Przyszłości /PP/ - przewodn.: Giorgi MAISASZWILI.

Gruzińska Droga /GD/ - partia zarejestrowana 11 marca 2006 r.;  przewodn.: Teimuraz MURWANIDZE.

Państwo dla Ludzi /PdL/ - partia utworzona 12 maja 2016 r.; przewodn.: Paata BURCZULADZE.
                                                                                    *
Gruzińskie Marzenie /GM/ - koalicja partii opozycyjnych, utworzona w 2012 r.; w jej skład wchodzą obecnie: Gruzińskie Marzenie-Demokratyczna Gruzja, Konserwatywna Partia Gruzji oraz partia Przemysł Ocali Gruzję.

Związki zawodowe

Konfederacja Związków Zawodowych Gruzji /GTUC/ - utworzona w 1991 r., liczy 220 000 członków skupionych w 22 federacjach; przewodn.: Irakli PETRIASZWILI. 

Prasa

Dzienniki

Achalgazrda Iwerieli - Tbilisi, ukazuje się 3 razy w tygodniu. 

Georgian Times - tygodnik w jęz. angielskim, Tbilisi, zał. 1993. 

Rezonansi - Tbilisi, zał. 1992; nakł. 10 000. 

Sakartwelo - Tbilisi, ukazuje się 5 razy w tygodniu. 

Swobodnaja Gruzija - w jęz. rosyjskim, Tbilisi, zał. II 1991. 

Wiestnik Gruzji - w jęz. rosyjskim, Tbilisi, ukazuje się 5 razy w tygodniu.


Czasopisma

Drosza - miesięcznik polityczny, Tbilisi, zał. 1923. 

Eri - tygodnik, Tbilisi. 

Literaturuli Sakartwelo - organ Związku Pisarzy Gruzji, tygodnik, Tbilisi. 

Litieraturnaja Gruzija - miesięcznik wyd. przez Związek Pisarzy Gruzji, w jęz. rosyjskim, Tbilisi, zał. 1957. 

Mamuli - dwutygodnik, Tbilisi. 

Respublika - tygodnik niezależny, Tbilisi, zał. 1990; nakł. 40 000. 

Sakartwelos Kali - miesięcznik społeczno-polityczny, Tbilisi, zał. 1957; nakł. 25 000. 

The Weekly Post - tygodnik, Tbilisi, zał. X 1991.


Agencje prasowe

Sakinform - oficjalna agencja informacyjna, Tbilisi, zał. 1921. 

Iberia - Tbilisi.

Iprinda - Tbilisi.

Prime News Agency - Tbilisi, zał. 1992. 

Sarke - Tbilisi, zał. 1992. 

Agencja GHN - Tbilisi, zał. VI 2005.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Gruzja

Flaga

Godło

  • Gruzja, Sak'art'welo
  • Obszar: 69 700 km2
  • Ludność: 3 974 493 (I 2017)
  • Stolica: Tbilisi
  • Ludność stolicy: 1 485 293 (2014)
  • Język urzędowy: gruziński
  • Święto narodowe: 26 V - Dzień Niepodległości (1918)
  • Jednostka monetarna: 1 lari (GEL) = 100 tetri
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, IMF (MFW), WHO
  • Plac Wolności w Tbilisi Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski
    Plac Wolności w Tbilisi Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski
  • Kościół św. Trójcy niedaleko Gergeti Fot. PAP/EPA/ZURAB KURTSIKIDZE
    Kościół św. Trójcy niedaleko Gergeti Fot. PAP/EPA/ZURAB KURTSIKIDZE
  • Most Pokoju w Tbilisi Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski
    Most Pokoju w Tbilisi Fot. PAP/Bartłomiej Zborowski