Malawi

2019-07-11 12:21 aktualizacja: 2019-07-11, 12:43
Fot. PAP/EPA/AARON UFUMELI

Ustrój

Republika od 6 VII 1966 r., członek brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Od 6 VII 1964 r. niepodległe państwo uznające królową brytyjską za głowę państwa i wchodzące w skład brytyjskiej Wspólnoty Narodów. Przed proklamowaniem niepodległości brytyjski protektorat Niasa, stanowiący część Federacji Rodezji i Niasy. 
Zgodnie z konstytucją z 16 V 1994 r., która weszła w życie 18 V 1995 r., głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany w głosowaniu powszechnym na 5 lat.
Organem władzy ustawodawczej jest 1-izbowy parlament - Zgromadzenie Narodowe, w którego skład wchodzi obecnie 193 deputowanych wybieranych w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią.
Władzę wykonawczą sprawuje rząd, którego członków mianuje prezydent.

Głowa państwa

prezydent i szef rządu oraz min. obrony - Arthur Peter MUTHARIKA /DPP/ /od 31 V 2014; reelekcja 28 V 2019/
wiceprezydent praz min. ds. zarządzania kryzysowego i imprez publicznych - Everton Herbert CHIMULIRENJI /od 28 V 2019/
                                                                                    *                                                 
poprzedni prezydent i szef rządu - Joyce Hilda BANDA /kob./ /PP/ /7 IV 2012 - 31 V 2014/

Rząd

utworzony 19 VI 2019 r.

ministrowie:
spraw zagranicznych i współpracy międzynarodowej - Francis Lazalo KASAILA
bezpieczeństwa wewnętrznego - Nicholas DAUSI
finansów, planowania gospodarczego i rozwoju - Joseph MWANAMVEKHA
przemysłu, handlu i turystyki - Ibrahim Salim BAGUS 
ds. równouprawnienia, dzieci, osób niepełnosprawnych i ubezpieczeń społecznych - Marry THOM NAVICHA /kob./
samorządu lokalnego i rozwoju wsi - Benson Malunga PHIRI  
informacji, edukacji obywatelskiej i technologii informatycznej - Michael BOTOMANI 
ds. gruntów, budownictwa mieszkaniowego i urbanizacji - Symon Vuwa KAUNDA 
zdrowia i ds. ludności - Jappie Chancy Mtuwa MHANGO
rolnictwa, nawadniania i rozwoju zasobów wodnych - Kondwani NANKHUMWA  
oświaty, nauki i technologii - William Susuwele BANDA
sprawiedliwości i ds. konstytucyjnych - Bright MSAKA 
pracy, ds. umiejętności i innowacji - Martha Lunji Mhone CHANJO /kob./
transportu i robót publicznych - Ralph JOOMA
bogactw naturalnych, energetyki i górnictwa - Bintoni KUTSAIRA  
ds. młodzieży, sportu i kultury - Francis PHISO

Parlament

Zgromadzenie Narodowe /National Assembly/
przewodnicząca - Catherine GOTANI HARA /kob./ /MCP/

Podział mandatów po wyborach z 21 maja 2019 r.: DPP 62, MCP 55, UDF 10, PP 5, UTM 4, AFORD 1, inne 1, niezależni 55. Razem 193.

Parlament Malawi

Partie

Postępowa Partia Demokratyczna /Democratic Progressive Party - DPP/ - partia prezydencka, utworzona w lutym 2005 r.; zarejestrowana 16 marca 2005 r.; w jej skład weszła m.in grupa b. członków Zjednoczonego Frontu Demokratycznego; przewodn.: Arthur Peter MUTHARIKA.

Partia Kongresu Malawi /Malawi Congress Party - MCP/ - utworzona w 1959 r.; do 29 VI 1993 r. jedyna legalna partia polityczna; przewodn.: Lazarus CHAKWERA.

Zjednoczony Front Demokratyczny /United Democratic Front - UDF/ - partia zarejestrowana w lipcu 1993 r.; 18 czerwca 2004 r. połączyła się z Sojuszem Narodowo-Demokratycznym /National Democratic Alliance - NDA; zał. 2001/; przewodn.: Austin Atupele MULUZI.

Partia Ludowa /People's Party - PP/ - utworzona w 2011 r.; przywódca: Joyce Hilda BANDA /kob./.

Zjednoczony Ruch Transformacji /United Transformation Movement - UTM/ - partia utworzona w 2018 r.; przewodn.: Saulos Klaus CHILIMA; sekr. gen.: Patricia KALIATI /kob./.

Sojusz na rzecz Demokracji /Alliance for Democracy - AFORD/ - partia utworzona w 1992 r.; zarejestrowana w lipcu 1993 r.; w jej skład wszedł b. Ruch Wolności Malawi /Malawi Freedom Movement - MAFREMO/ - przewodn.: Enock CHIHANA.

Narodowy Sojusz Demokratyczny /National Democratic Alliance - NDA/ - partia utworzona w wyniku rozłamu w Zjednoczonym Froncie Demokratycznym /UDF/.

Partia Demokratyczna Malawi /Malawi Democratic Party - MDP/ - zarejestrowana w lipcu 1993 r.; przewodn.: Kampelo KALUA.

Narodowo-Demokratyczna Partia Malawi /Malawi National Democratic Party - MNDP/ - zarejestrowana w lipcu 1993 r.; przewodn.: Timothy MANGWAZU.

Nowa Partia Republikańska /New Republican Party - NRP/ - utworzona w 2009 r.; przewodn.: Gwanda CHAKUAMBA.

Ruch na rzecz Demokratycznej Zmiany /Movement for Democratic Change - MDC/ - przewodn.: Greene MWAMONDWE.

Postępowy Ruch Ludowy /People's Progressive Movement - PPM/ - przewodn.: Mark KATSONGA.

Związki zawodowe

Kongres Związków Zawodowych Malawi /Malawi Congress of Trade Unions - MCTU/ - założony w 1964 r.; liczy 45 000 członków; sekr. gen.: Robert MKWEZALAMBA.

Prasa

Boma Lathu - miesięcznik wydawany przez Departament Informacji w jęz. cziczewa, zał. 1973.

The Daily Times - dziennik w jęz. angielskim, Blantyre, zał. 1895.

Malawi Government Gazette - tygodnik oficjalny w jęz. angielskim, Zomba, zał. 1894.

Malawi Life - miesięcznik w jęz. angielskim, Blantyre, zał. 1991.

Malawi News - organ Partii Kongresu Malawi, Blantyre, zał. 1959; tygodnik w jęz. angielskim i cziczewa.

The Mirror - tygodnik w jęz. angielskim, Blantyre, zał. 1994.

Moni - miesięcznik w jęz. angielskim i cziczewa, Limbe, zał. 1964.

The Monitor - dziennik w jęz. angielskim, Blantyre, zał. 1993.

Moyo - dwumiesięcznik w jęz. angielskim, wyd. przez Min. Zdrowia, Blantyre.

Nation - tygodnik niezależny w jęz. angielskim, Blantyre, zał. 1993.

Odini - dwutygodnik katolicki w jęz. angielskim i cziczewa, Lilongwe.

This is Malawi - miesięcznik wyd. przez Departament Informacji w jęz. angielskim i cziczewa /pt. "Chitukoko cha Amayi'n Malawi"/, Blantyre, zał. 1964.

The Weekly Chronicle - tygodnik niezależny w jęz. angielskim, Lilongwe, zał. 1993.


Agencja prasowa

Malawi News Agency /MANA/ - Mzuzu, zał. 1966.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Malawi

Flaga

Godło

  • Republika Malawi, Republic of Malawi, Dziko la Malaŵi
  • Obszar: 118 484 km2
  • Ludność: 18 137 845 (2017)
  • Stolica: Lilongwe
  • Ludność stolicy: 781 538 (2012)
  • Język urzędowy: angielski, cziczewa
  • Święto narodowe: 6 VII - rocznica proklamowania niepodległości (1964); Dzień Republiki (1966)
  • Jednostka monetarna: 1 kwacha (MKW) = 100 tambala
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, ACP, IMF (MFW), NAM, AU, WTO, WHO