Zimbabwe

2019-07-18 14:16 aktualizacja: 2019-07-18, 15:44
Fot. PAP/EPA/AARON UFUMELI

Ustrój

Republika niepodległa od 18 IV 1980 r.; była kolonia Wielkiej Brytanii pod nazwą Rodezji Południowej. 11 XI 1965 r. biali kolonizatorzy ogłosili jednostronnie niepodległość, a 2 III 1970 r. proklamowali republikę. 21 XII 1979 r. w wyniku dwustronnej, rodezyjsko-brytyjskiej konferencji w Londynie przywrócono krajowi na okres przejściowy status kolonii brytyjskiej. 
Zgodnie z konstytucją z 22 V 2013 r., przyjętą w referendum 16 III 2013 r., głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję 5-letnią (maksymalnie na dwie kadencje).
Władza ustawodawcza należy do 2-izbowego parlamentu o kadencji 5-letniej, składającego się z izby niższej - Zgromadzenia Narodowego i izby wyższej - Senatu. W skład Zgromadzenia Narodowego wchodzi 270 deputowanych (w tym 210 wyłanianych w wyborach powszechnych i z urzędu 60 kobiet). Senat liczy 80 członków (60 wybieranych w wyborach powszechnych oraz z urzędu 18 wodzów plemiennych i 2 osoby niepełnosprawne).
Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta.
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 8 prowincji i 2 miasta wydzielone (Bulawayo i Harare).

Głowa państwa

prezydent i szef rządu - Emmerson Dambudzo MNANGAGWA /ZANU-PF/ /od 24 XI 2017; elekcja 30 VII 2018/
wiceprezydent - Constantino CHIWENGA (Constantino Guveya Dominic Nyikadzino CHIWENGA) /ZANU-PF/ /od 28 XII 2017; ponownie od 31 VIII 2018/
wiceprezydent - Kembo MOHADI (Kembo Dugish Campbell MOHADI) /ZANU-PF/ /od 28 XII 2017; ponownie od 31 VIII 2018/
                                                                                    *
poprzedni prezydent i szef rządu - Robert Gabriel MUGABE /ZANU-PF/ /31 XII 1987 - 21 XI 2017/

Rząd

utworzony 7 IX 2018 r.

ministrowie:
spraw zagranicznych i handlu międzynarodowego - Sibusiso MOYO
spraw wewnętrznych i dziedzictwa kulturowego - Kane MATEMA
obrony i weteranów wojennych - Oppah MUCHINGURI-KASHIRI 
finansów - Thuli NCUBE
ds. rozwoju górnictwa i kopalni - Winston CHITANDO
informacji, ds. mediów i środków przekazu - Monica MUTSVANGWA /kob./
służb publicznych, pracy i ubezpieczeń społecznych - Sekesai NZENZA 
przemysłu i handlu wewnętrznego - Mhangaliso NDLOVU
szkolnictwa wyższego - Amon MURWIRA
szkolnictwa podstawowego i średniego - Paul MAVHIMA
ds. gruntów, rolnictwa, zasobów wodnych, klimatu i przesiedlania na obszarach wiejskich - Perence SHIRI
energetyki i rozwoju elektrowni - Joram GUMBO
transportu i rozwoju infrastruktury - Joel MATIZA
informacji i służb informacyjnych - Monica MUTSVANGWA /kob./
ds. technologii komunikacji informacyjnej - Kazembe KAZEMBE 
ochrony środowiska, turystyki i branży hotelarskiej - Priscah MUPFUMIRA /kob./ 
ds. młodzieży, sportu, sztuki i rekreacji - Kirsty COVENTRY /kob./
zdrowia i ds. ochrony praw dzieci - Obadiah MOYO
sprawiedliwości, ds. prawa i parlamentu - Ziyambe ZIYAMBE
ds. kobiet, społeczności, rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw - Sithembiso G.G. NYONI /kob./

Parlament

Zgromadzenie Narodowe /National Assembly/
spiker - Jacob MUDENDA /ZANU-PF/

Podział mandatów po wyborach z 30 lipca 2018 r.: ZANU-PF 144, Sojusz MDC 64, NPF 1, niezależni 1. Razem 210.

Zgromadzenie Narodowe Zimbabwe

Senat /Senate/
przewodnicząca - Marbel CHINOMONA /kob./ /ZANU-PF/

Podział mandatów po wyborach z 30 lipca 2018 r.: ZANU-PF 34, Sojusz MDC 25, MDC-T 1, wodzowie 18, niepełnosprawni 2. Razem 80.

Senat Zimbabwe

Partie

Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Front Patriotyczny /Zimbabwe African National Union - Patriotic Front - ZANU-PF/ - utworzony w 1963 r., do 1980 r. nosił nazwę Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe /ZANU/; 22 XII 1987 r. podpisano porozumienie o połączeniu ZANU z Frontem Patriotycznym /Patriotic Front-PF; zał. 1961, do 1980 nosił nazwę Afrykański Ludowy Związek Zimbabwe - ZAPU/; ostateczne zjednoczenie obu partii nastąpiło na zjeździe 19-22 XII 1989 r.; I sekr.: Emmerson Dambudzo MNANGAGWA; II sekr.: Constantino CHIWENGA; II sekr.: Kembo MOHADI; przewodn. krajowy: Oppah MUCHINGURI-KASHIRI /kob./

Ruch na rzecz Zmian Demokratycznych /Movement for Democratic Change - MDC/ - partia opozycyjna, utworzona we wrześniu 1999 r. przez Kongres Związków Zawodowych Zimbabwe /ZCTU/; od końca 2005 r. dzieliła się na 2 frakcje; przywódca: Nelson CHAMISA.

Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Ndonga /Zimbabwe African National Union - Ndonga - ZANU-Ndonga/ - utworzony w lipcu 1977 r. pod nazwą Afrykańska Rada Narodowa - Sithole /ANC-S/; do 1989 r. nosił nazwę Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe /ZANU/; przywódca: Denford MUSIYARIRA.

Narodowy Front Patriotyczny /National Patriotic Front - NPF/ - utworzony 19 listopada 2017 r. przez zwolenników b. prezydenta Mugabe i grupę b. członków ZANU-Ndonga; przywódca: Ambrose MUTINHIRI.

Narodowy Sojusz na rzecz Dobrych Rządów /National Alliance for Good Governance - NAGG/ - utworzony w 2002 r.

Ruch Wolności Zimbabwe /Zimbabwe Freedom Movement - ZFM/ - utworzony w listopadzie 2003 r.

Afrykański Związek Ludowy Zimbabwe /Zimbabwe African People's Union - ZAPU/ - partia utworzona 8 listopada 2008 r.; przewodn.: Dumiso DABENGWA.

Zjednoczony Ruch Ludowy /United People's Movement - UPM/ - partia utworzona w 2005 r.; przywódcy: Jonathan MOYO, Pearson MBALEKWA.

Zjednoczona Partia Ludowa /United People's Party - UPP/ - utworzona w 2006 r. przez grupę b. członków ZANU-PF; przywódca: Daniel SHUMBA.

Ludowa Partia Demokratyczna /People's Democratic Party - PDP/ - utworzona we wrześniu 2015 r. przez grupę b. członków  MDC-T; początkowo nosiła nazwę Ruch na rzecz Zmiany Demokratycznej - Odnowa; przywódca: Lucia MATIBENGA.

Przekształcić Zimbabwe /Transform Zimbabwe - TZ/ - przywódca: Jacob NGARIVHUME.

Najpierw Naród Zimbabwe /Zimbabwe People First - ZPF/ - przywódca: Agrippa MUTAMBARA.

Wielorasowi Demokraci /Multi-Racial Democrats - MRD/
                                                                                    *
Sojusz MDC /MDC Alliance/ - blok wyborczy utworzony 6 sierpnia 2017 r. przez kilka partii politycznych: Ruch na rzecz Zmian Demokratycznych /MDC/, Afrykański Narodowy Związek Zimbabwe - Ndonga /ZANU-Ndonga/, Ludowa Partia Demokratyczna /PDP/, Wielorasowi Demokraci /MRD/, Najpierw Naród Zimbabwe /ZPF/, Przekształcić Zimbabwe /TZ/; przywódca: Nelson CHAMISA.

Związki zawodowe

Kongres Związków Zawodowych Zimbabwe /Zimbabwe Congress of Trade Unions - ZCTU/ - założony w 1981 r.; liczy ok. 400 000 członków /2004/; skupionych w 33 związkach afiliowanych.

Prasa

The Business Tribune - tygodnik, Harare.

The Chronicle - dziennik poranny, Bulawayo, zał. 1894 pt. "The Bulawayo Chronicle".

Daily Gazette - dziennik niezależny, Harare, zał. 1992.

Daily News - dziennik, Harare, zał. 1999.

The Financial Gazette - tygodnik niezależny, Harare, zał. 1969.

The Herald - dziennik rządowy, poranny, Harare, zał. 1891 pt. "The Rhodesia Herald"; pod obecnym tytułem wychodzi od 15 VIII 1978.

Kwayedza - tygodnik, Harare.

Manica Post - tygodnik, Mutare, zał. 1893; poprzednio ukazywał się jako dziennik pt. "Umtali Post".

NewsDay - dziennik niezależny, zał. VI 2010, Harare.

Parade - miesięcznik, zał. 1953.

The Standard - tygodnik, zał. IV 1997.

Sunday Mail - tygodnik, Harare, zał. 1935.

Sunday News - tygodnik, Bulawayo, zał. 1930.

Zimbabwe Independent - tygodnik, Harare, zał. 1996.

ZimNews - dziennik


Agencja prasowa

Zimbabwe Inter-Africa News Agency /ZIANA/ - Harare, zał. 1981.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Zimbabwe

Flaga

Godło

  • Republika Zimbabwe, Republic of Zimbabwe
  • Obszar: 390 759 km2
  • Ludność: 16 111 699 (2017)
  • Stolica: Harare
  • Ludność stolicy: 1 831 859 (2013) (zespół miejski)
  • Język urzędowy: angielski
  • Święto narodowe: 18 IV - rocznica proklamowania niepodległości (1980)
  • Jednostka monetarna: 1 dolar RTGS
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, ACP, IMF (MFW), NAM, AU, WTO, WHO
  • Kopalnia Zimplats Fot. PAP/EPA/AARON UFUMELI
    Kopalnia Zimplats Fot. PAP/EPA/AARON UFUMELI