Holandia

2019-05-16 08:44 aktualizacja: 2019-07-09, 13:23
Fot. PAP/EPA/ROBERT VOS

Ustrój

Monarchia konstytucyjna. Zgodnie z konstytucją z 16 II 1983 r. głową państwa jest monarcha dziedziczny. 
Władza ustawodawcza należy do monarchy oraz do 2-izbowego parlamentu (Stanów Generalnych). Izba wyższa (zwana Izbą Pierwszą) o kadencji 4-letniej liczy 75 członków wybieranych przez lokalne organa władzy w prowincjach. Izba niższa (Izba Druga) o kadencji 4-letniej liczy 150 posłów wybieranych w głosowaniu powszechnym. 
Władzę wykonawczą sprawuje rząd mianowany przez monarchę i odpowiedzialny przed Stanami Generalnymi. 
Organem doradczym monarchy jest Rada Stanu, której członków mianuje i której przewodniczy monarcha. 
Pod względem administracyjnym kraj podzielony jest na 12 prowincji.

Głowa państwa

król - WILHELM-ALEKSANDER /WILLEM-ALEXANDER Claus George Ferdinand Amsberg/ /od 30 IV 2013/
                                                                                    *
poprzednia królowa - BEATRIX Wilhelmina Armgard  /30 IV 1980 - 30 IV 2013/

Rząd

utworzony 26 X 2017 r., stan po zmianach z 8 III 2018 r.

premier i min. ds. ogólnych - Mark RUTTE /VVD/
wicepremier oraz min. spraw wewnętrznych i stosunków w obrębie Królestwa - Kajsa OLLONGREN /kob./ /D66/
wicepremier oraz min. zdrowia, ubezpieczeń społecznych i sportu - Hugo de JONGE /CDA/ 
wicepremier oraz min. rolnictwa, środowiska i ds. jakości żywności - Carola SCHOUTEN /kob./ /CU/

ministrowie:
spraw zagranicznych - Stephanus Abraham "Stef" BLOK /VVD/
obrony - Ank BIJLEVELD /kob./ /CDA/
finansów - Wopke HOEKSTRA /CDA/
sprawiedliwości i bezpieczeństwa - Ferdinand GRAPPERHAUS /CDA/
gospodarki i polityki klimatycznej - Eric WIEBES /VVD/
oświaty, kultury i nauki - Ingrid van ENGELSHOVEN /kob./ /D66/
infrastruktury i gospodarki wodnej - Cora van NIEUWENHUIZEN /kob./ /VVD/
spraw społecznych i zatrudnienia - Wouter KOOLMEES /D66/

ministrowie bez teki:
ds. handlu zagranicznego i współpracy na rzecz rozwoju - Sigrid KAAG /kob./ /D66/ 
ds. bezpieczeństwa publicznego - Sander DEKKER /VVD/
ds. służby zdrowia - Bruno BRUINS /VVD/
ds. szkolnictwa podstawowego i średniego oraz mediówi - Arie SLOB /CU/
                                                                                    *
poprzedni premier - Mark RUTTE /VVD/ /14 X 2010 - 26 X 2017/

Parlament

Stany Generalne /Staten-Generaal/

Izba Pierwsza /Eerste Kamer/
przewodniczący - Jan Anthonie BRUIJN /VVD/

Podział mandatów po wyborach z 27 maja 2019 r.: FvD 12, VVD 12, CDA 9, GL 8, D66 7, PvdA 6, PVV 5, SP 4, CU 4, PvdD 3, 50+ 2, SGP 2, niezależni 1. Razem 75.

Holandia Izba Pierwsza

Izba Druga /Tweede Kamer/
przewodnicząca - Khadija ARIB /kob./ /PvdA/

Podział mandatów po wyborach z 15 marca 2017 r.: VVD 33, PVV 20, CDA 19, D66 19, GL 14, SP 14, PvdA 9, CU 5, PvdD 5, 50+ 4, SGP 3, DENK 3, FvD 2. Razem 150.

Holandia Izba Druga

Partie

Forum Demokratyczne /Forum voor Democratie - FvD/ - partia utworzona 22 września 2016 r., antyunijna, antyimigracyjna; twierdzi, że Holandia utraciła kontrolę nad granicami i suwerenność na rzecz UE; przywódca: Thierry BAUDET.

Partia Ludowa na rzecz Wolności i Demokracji /Volkspartij voor Vrijheid en Democratie - VVD/ - partia liberalna utworzona 28 stycznia 1948 r.; przywódca: Mark RUTTE; przewodn.: Christianne van der WAL /kob./.

Apel Chrześcijańsko-Demokratyczny /Christen Democratisch Appel - CDA/- partia utworzona 11 października 1980 r. w wyniku fuzji trzech partii chrześcijańskich: Partii Antyrewolucyjnej /Anti-Revolutionaire Partij - ARP; zał. 1976/, Unii Chrześcijańsko-Historycznej /Christelijk-Historische Unie - ChU; zał. 1908/ i katolickiej Partii Ludowej /Katholieke Volkspartij - KVP; zał. 1945/; przywódca: wakat; przewodn.: Rutger PLOUM.

Zielona Lewica /Groen Links - GL/ - utworzona 1 marca 1989 r. jako koalicja wyborcza 4 małych partii lewicowych; w 1991 r. przekształciła się w partię polityczną. W jej skład weszły, po uprzednim rozwiązaniu: Komunistyczna Partia Holandii /Communistische Partij van Nederland - CPN, zał. 1918/, Partia Pacyfistyczno-Socjalistyczna /Pacifistisch-Socialistische Partij - PSP, zał. 1957/, Radykalna Partia Polityczna /Politieke Partij Radikalen - PPR, zał. 1968/ i Ewangelicka Partia Ludowa /Evangelische Volkspartij - EVP, zał. 1975/; przywódca: Jesse Feras KLAVER; przewodn.: Katinka EIKELENBOOM /kob./.

Demokraci 66 /Democraten 66 - D66/ - partia utworzona 14 października 1966 r.; przywódca: wakat; przewodn.: Anne-Marie SPIERINGS /kob./.

Partia Pracy /Partij van de Arbeid - PvdA/ - partia socjaldemokratyczna, utworzona 9 lutego 1946 r. przez b. członków Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej oraz grupy postępowych protestantów, katolików i liberałów; przywódca: Lodewijk ASSCHER; przewodn.: Nelleke VEDELAAR /kob./.

Partia na rzecz Wolności /Partij voor de Vrijheid - PVV/ - partia antyimigracyjna, antysystemowa, antymuzułmańska i antyunijna, utworzona 22 lutego 2006 r.; przywódca: Geert WILDERS.

Partia Socjalistyczna /Socialistische Partij - SP/ - partia skrajnie lewicowa, antyunijna, utworzona 22 października 1971 r.; przywódca: Lilian M. C. MARIJNISSEN /kob./; przewodn.: Ron MEYER.

Unia Chrześcijańska /Christen Unie - CU/ - partia utworzona 22 stycznia 2000 r . w wyniku połączenia się Reformowanego Stowarzysznia Politycznego /Gereformeerde Politiek Verbond - GVP, zał. 1948/ i Reformatorskiej Federacji Politycznej Reformatorische Politieke Federatie - RPF, zał. 1975/; przywódca: Gert-Jan SEGERS; przewodn.: Piet ADEMA.

Partia na rzecz Zwierząt /Partij voor de Dieren - PvdD/ - utworzona 28 października 2002 r., jej głównym postulatem są prawa zwierząt; przywódca: Marianne THIEME /kob./; przewodn.: Sebastiaan WOLSWINKEL.

50 PLUS /50+/ - partia ludzi powyżej 50 roku życia, utworzona w 2009 r.: przywódca: Henk KROL; przewodn.: Geert DALES.

Zreformowana Partia Polityczna /Staatkunding Gereformeerde Partij - SGP/ - partia kalwinistów założona 24 kwietnia 1918 r., opowiada się przeciwko aborcji i eutanazji.; przywódca: Kees van der STAAIJ; przewodn.: Adri van HETEREN.

Na rzecz Holandii /VoorNederland – VNL/ - partia utworzona 28 maja 2014 r. przez grupę byłych członków Partii na rzecz Wolności; przywódca: Jan ROOS; przewodn.: Laurence STASSEN.
 
Myślcie /DENK/ - partia proimigracyjna, utworzona 9 lutego 2015 r. w wyniku rozłamu w Partii Pracy, większość jej członków stanowią  przedstawiciele mniejszości tureckiej; przywódca: Tunahan KUZU; przewodn.: Selçuk ÖZTÜRK.

Partia Libertariańska /Libertarische Partij - LP) - partia polityczna o profilu libertariańskim, utworzona w 1993 r.; przywódca: Robert VALENTINE.

Partia Piratów /Piratenpartij - PPNL/ - partia utworzona w 2006 r.; zarejestrowana 10 marca 2010 r.; przywódca: Ancilla van de LEEST /kob./; przewodn.: Henk HESLINGA.

Związki zawodowe

Federacja Holenderskich Związków Zawodowych /Federatie Nederlandse Vakbeweging - FNV/ - założona 1 stycznia 1976 r.; w jej skład weszły: Holenderskie Zrzeszenie Związków Zawodowych /Nederlands Verbond van Vakvereinigingen - NVV; zał. 1906/ oraz Holenderskie Katolickie Zjednoczenie Związków Zawodowych /Nederlands Katholiek Vakverbond - NKV; zał. 1909/; liczy 1 089 060 członków zrzeszonych w 20 związkach branżowych; przewodn.: Han Harman BUSKER.

Zjednoczenie Narodowo-Chrześcijańskich Związków Zawodowych w Holandii/Christelijk Nationaal Vakverbond in Nederland - CNV/ - założone w 1909 r.; protestancka centrala związkowa; należy do ŚKP; liczy 265 600 członków; przewodn.: Arend van WIJNGAARDEN.

Prasa

Dzienniki

Algemeen Dagblad - niezależny, finansowy, Rotterdam, zał. 1946. 

De Courant Nieuws van de Dag - niezależny, Amsterdam; zał. 1893 pt. "De Courant"; połączony 1923 z "Het Nieuws van de Dag" /zał. 1870/; zawieszony 1945; wznowiony 1949; wydanie poranne dla prowincji i wieczorne dla Amsterdamu. 

Haagshe Courant - wieczorny, Haga, zał. 1883. 

Het Financieele Dagblad - poranny, finansowy, Amsterdam, zał. 1796. 

NRC-Handelsblad - wieczorny, Rotterdam, zał. 1 X 1970 w wyniku połączenia "Algemeen Handelsblad" /zał. 1828/ z "Nieuwe Rotterdamse Courant" /zał. 1844/. 

Het Parool - niezależny, wieczorny, Amsterdam, zał. 1940. 

De Telegraaf - niezależny, poranny, Amsterdam, zał. 1619 pt. "Amsterdamsche Courant"; od 1 I 1893 ukazuje się pod obecnym tytułem. 

Trouw - poranny, Amsterdam, zał. 1943. 

De Volkskrant - poranny, niezależny, Amsterdam, zał. 1919.


Czasopisma

Elsevier - tygodnik, Amsterdam, zał. 1945. 

Margriet - tygodnik dla kobiet, Amsterdam, zał. 1938. 

Nieuwe Revu - tygodnik ogólnoinformacyjny, Amsterdam, zał. 1968. 

Panorama - tygodnik ogólnoinformacyjny, Haarlem-Schalkwijk, zał. 1913. 

HP/De Tijd - tygodnik katolicki, Amsterdam, zał. 1845, do 1974 ukazywał się jako dziennik. 

Vrij Nederland - tygodnik, Amsterdam, zał. 1940.


Agencja prasowa

Algemeen Nederlands Persbureau /ANP/ - agencja niezależna, Haga; zał. 11 XII 1934 z połączenia kilku agencji /"Aneta-Holland", "Persbureau Vaz Diaz", "Nederlandsche Correspondentie"/.

Wszelkie materiały (w szczególności depesze agencyjne, zdjęcia, grafiki, filmy) zamieszczone w niniejszym Portalu chronione są przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o ochronie baz danych. Materiały te mogą być wykorzystywane wyłącznie na postawie stosownych umów licencyjnych. Jakiekolwiek ich wykorzystywanie przez użytkowników Portalu, poza przewidzianymi przez przepisy prawa wyjątkami, w szczególności dozwolonym użytkiem osobistym, bez ważnej umowy licencyjnej jest zabronione.

Holandia

Flaga

Godło

  • Królestwo Niderlandów, Koninkrijk der Nederlanden
  • Obszar: 41 543 km2
  • Ludność: 17 100 475 (2017)
  • Stolica: Amsterdam
  • Ludność stolicy: 844 667 (2014)
  • Siedziba władz: Haga
  • Ludność: 500 000 (2011)
  • Język urzędowy: niderlandzki
  • Święto narodowe: 27 IV - Dzień Króla - oficjalne obchody urodzin króla (1967)
  • Jednostka monetarna: 1 euro (EUR) = 100 eurocentów
  • Członkostwo w ważniejszych organizacjach międzynarodowych: ONZ, Benelux, NATO, UE, WTO, IMF (MFW), OECD, WHO
  • Widok z mostu w Rotterdamie Fot. PAP/EPA/MARTIJN BEEKMAN
    Widok z mostu w Rotterdamie Fot. PAP/EPA/MARTIJN BEEKMAN
  • Widok na Amsterdam Fot. PAP/Grzegorz Rogiński
    Widok na Amsterdam Fot. PAP/Grzegorz Rogiński
  • Ulice Amsterdamu pełne rowerzystów Fot. PAP/Lech Muszyński
    Ulice Amsterdamu pełne rowerzystów Fot. PAP/Lech Muszyński